Шағын және орта бизнес – ел экономикасының қозғаушы күші. Мұны Мемлекет басшысы Нұрсұлтан Назарбаев өзінің жыл сайынғы жолдауларында, мақалаларында жалықпай айтып келеді. Яғни, шағын және орта кәсіпкерлікпен айналысатындар санын арттырып, оларға бәсекелестік орта қалыптастырған кезде ғана Қазақстанның экономикасы ілгері жылжып, халықтың әлеуеті артады.
Енді осы ШОБ-ты дамыту үшін ел үкіметі соңғы он шақты жылдан бері кәсіпкерлерге түрлі қолдаулар көрсетіп келе жатқаны белгілі. Ол туралы арнайы айтып отырудың өзі артық болар. Жас бизнесмендерге берілетін стипендиялар, субсидиялар, түрлі жеңілдіктер, төменгі пайызды несиелер осы сөзімізге дәлел болады.
Сондай-ақ, кәсіпкерлерді қолдау мақсатында «Бизнестің жол картасы-2020» бағдарламасы да іске қосылып, қаншама жанның берекелі бейнет етуіне үлкен көмегін тигізіп келеді. Мәселен, бір ғана Батыс Қазақстан облысында биыл 422 кәсіпкер мемлекеттен шағын несие алған. Оларға берілген қаражаттың жалпы сомасы 1 млрд 281 млн 484 мың теңгені құрайды. Бұл қаржының бөлінуіне өңірлік кәсіпкерлер палатасы себеп болғанын да айта кету керек. Дегенмен, жергілікті билік өкілдері кәсіп етемін деушілердің қатары көп екенін айтып отыр. Сондықтан, Палатаның қосымша қаражат бөлу керек деген бастамасына қолдау білдірді.
Арадағы келісімге сай облыс әкімдігі 300,0 млн. теңге, «Ауыл шаруашылығын қаржылық қолдау қоры» АҚ 300,0 млн. теңге бөлсе, кәсіпкерлер Палатасы қажетті құжаттарды жинауға көмектеседі. Бұл іске аудандық филиалдар да жұмылдырылған. Осының арқасында ауыл кәсіпкерлері енді ауылдан қалаға сабылып әуре болмай, мәселені тұрғылықты жерінде шеше алады.
«Бұл меморандум қосымша қаржыландыруды екі кезеңмен жүзеге асырады. Жоспар бойынша алғашқы 300 миллионды «Ауыл шаруашылығын қаржылық қолдау қоры» АҚ бөледі. Ал осы мөлшердегі екінші транш келер жылы бөлінеді. Мұның барлығы да ауылдық жерлердегі кәсіпкерлікке шағын несие беруге жұмсалады», – деді Меморандумға қол қойылғаннан кейін облыс әкімінің орынбасары Игорь Стексов.
Бұл аймақтың дамуы үшін өте маңызды. Кәсіпкерлікті қаржыландыру ісі ең өзекті бес мәселенің бірінен саналады. Сондықтан «Атамекен» ҰКП, «Ауыл шаруашылығын қаржылық қолдау қоры» АҚ және БҚО әкімдігікөтерген бастама нәтижесіз болмай, ауылдағы шағын және орта бизнестің дамуына тың серпін береді, – дейді Батыс Қазақстан облысы кәсіпкерлер палатасының директоры Нұрлан Қайыршин. – Біз өз тарапымыздан бұл жобаларды назарда ұстаймыз. Ауыл тұрғындарына бизнес-жоспар құруда, құжат жинап, тиісті жеріне жеткізуге көмек береміз. Қазірдің өзінде бірқатар жобалар жинақталды. Олардың құны 700 миллион теңгеге жетті».
Сонымен қатар «Ауыл шаруашылығын қаржылық қолдау қоры» АҚ басқармасының төрағасы Бақыт Құдасбаеваның айтуынша, несие беру тәртібі өте қолайлы.
«5 миллион теңгеге дейінгі қарыз стартаптарға бөлінеді. 8000 АЕК-ке дейінгі қаржыға бизнесті кеңейтуге болады. Несиелендіру мерзімі 4,5 жылға дейін. Сыйақы мөлшерлемесі – 6 %, жылдық тиімді сыйақы мөлшерлемесі 6,7 % аспайды», – деп түсіндірді қор өкілі. .
Сонымен қатар «Даму» АҚ арқылы несиелендіру қорын құру мүмкіндігі де қарастырылып жатыр. Батыс Қазақстан облысы әкімдігі мен «Даму» АҚ 700,0 млн. теңге беруге дайын. Бұл несиелендіру жыл соңына дейін аяқталуы тиіс.
Кәсіп бастаудан қорықпаңыз...
Қыркүйек айының соңында Оралда өткізілген Халықаралық «WestKazInvest-2017» инвестициялық форумы аясында «Атамекен» ҰКП, «Ауыл шаруашылығын қаржылық қолдау қоры» АҚ және БҚО әкімдігі арасында өзара әріптестік туралы меморандумға қол қойылды. Бұл бастама ауылдағы кәсіпкерлікті несиелендіруге қаржы бөлу ісін жеңілдетуді көздейді.
Батыс Қазақстан облысы Қазталов ауылының тұрғыны Сәлімгерей Нұрсафин орта жастан асса да бизнеспен айналысуға бел буды. Кәсіпкерліктің қыр-сырымен танысу үшін ауыл азаматы «Атамекен» Ұлттық кәсіпкерлер палатасы ұйымдастырған арнайы курста тәлім алған. «Бастау Бизнес» жобасының түлегі енді ауылдан 50 адамдық кафе ашуды жоспарлап отыр.
«Лайықты ғимаратым бар, қажетті білімді алдым, жобаны жасады. Бизнес-жоспарым да дайын. Ендігі мақсат – осы кафеге қажетті қондырғыларды сатып алу. Осыдан кейін өз арманымды іске асыруға кірісемін, – дейді ауыл тұрғыны.
Қажетті қондырғыларды сатып алу үшін кәсіпкерге шамамен 3 миллион теңге керек. Қазір Сәлімгерей Нұрсафин тиісті құжаттарын жинап, «Ауыл шаруашылығын қаржылық қолдау қорына» тапсырып, жеңілдікпен несие алуға үмітті.
Осы ауданның тағы бір тұрғыны Сержан Сарсимов та өз жобасының қараусыз қалмасына сенеді. «Бастау Бизнес» жобасы бойынша тәлім алған талапкер жігіт әкесімен бірге мал өсіріп, ауыл шаруашылығымен айналыспақ ниетте. Бірақ мүйізді ірі қараны сатып алу үшін кем дегенде 4 миллион теңге керек.
Мұндай игі істен теректіліктер де қалысар емес. Федоровка ауылының тұрғыны Ринат Серікқалиев пластик терезе жасау ісін қолға алмақ. Өз ісін жаңадан бастаған кәсіпкердің сөзінше, нарықта бұл өнімдерге сұраныс жоғары екен. Демек бастаған істің табысты болары анық.
«Біздің аудан облыс орталығына жақын жерде орналасқан. Сондықтан өз өнімімізді Оралмен қатар, Ақсай қаласына да жеткізе аламыз. Әрі аудан орталығында тұрғын үй құрылысы қарқын алып келеді. Демек жұмыссыз отырмайтынымыз анық», – дейді Ринат Серікқалиев.
Сөз соңында...
Қазіргі таңда аудан кәсіпкерлері Кеңесі мен филиал қызметкерлері озық шыққан жобаларды іріктеп, түсіндіру жұмыстарын жүргізді.
Облыстық кәсіпкерлік және индустриялық-инновациялық даму басқармасының өкілдері тоқталғандай, бизнесті қолдаудың тиімді құралдарының бірі ретінде «Бизнестің жол картасы– 2020» бағдарламасын айтуға болады. Бағдарлама іске асырылғалы бері мемлекеттің көмегімен 2010 жылдан бері бастысқазақстандық кәсіпкерлердің 723 жобасы қамтылған, 86,9 млрд. теңгеге инфрақұрылым жүргізілген. Кепілге қояр мүлкі жоқ 183 кәсіпкер 2 млрд. теңге көлемінде кепілдікке ие болыпты. Бірегей бағдарламаны іске асыру арқылы28,3 мың жұмыс орны сақталып, қосымша 5 мыңға тарта жаңа жұмыс орны ашылды.
Мамандардың сөзінше, соңғы екі жылда ауыл кәсіпкерлерінің қатары көбейген. Былтыр мақұлданған жобалардың 43% ауылдық жерлерге тиесілі болса, 2017 жылдың бірінші жартыжылдығы бойынша бұл көрсеткіш 38% жеткен.
Альбина Байқонақова