Прокурордың айтуынша, қала орталығындағы ғимарат бағалаусыз және конкурссыз 5 миллион теңгеге сатылған.
Абай атындағы ҚазҰПУ спорт кешені қалай "криминалитеттің ықпалымен" жеке қолға өтті? Прокуратураның мәліметінше, ғимаратты сатуға Абай атындағы Қазақ ұлттық педагогикалық университетінің бұрынғы ректоры мүдделі болған, - деп хабарлайды Skifnews.kz ақпарат порталы Massaget.kz сайтына сілтеме жасап.
"ST Advisory" ЖШС №4 корпусты Абай атындағы ҚазҰПУ университетіне қайтаруға міндеттелді. Медеу ауданы прокуратурасының талап арызы бойынша бұл шешімді Алматы қаласының экономикалық соты ғимаратты сатып алу шартын заңсыз деп танып шығарған.
Мәселе неден басталды
Алматы қаласы Медеу ауданының прокуратурасы Абай атындағы Қазақ ұлттық педагогикалық университеті мен "Фирма Зураб" ЖШС (қазіргі "ST Advisory" ЖШС) үстінен сотқа шағым түсірді.
Университетте мемлекеттік мүлікті сатудың заңдылығына қатысты жүргізілген прокурорлық тексерудің қорытындысы бойынша аумағы 1397 шаршы метрлік №4 оқу корпусының ғимараты (Қазыбек би көшесі, 30) және оған іргелес 0,1870 гектар жер учаскесі 2003 жылы а үлестес тұлғаларға заңсыз сатылғаны анықталды. Ректор "Фирма Зураб" ЖШС-мен (қазіргі "ST Advisory" ЖШС) мемлекеттік мүлікті сатып алу-сату шартын жасады.
1987-2008 жылдар аралығында Абай атындағы ҚазҰПУ ректоры болған Тоқмұхамед Садықов.
Прокурордың ұстанымы
Прокурордың айтуынша, қала орталығындағы ғимарат бағалаусыз және конкурссыз 5 миллион теңгеге сатылған. Сол кездегі "Фирма Зураб" ЖШС құрылтайшысы университет қызметкерлерінің бірі болды. Сатып алушы прокурорларға бұл мәмілеге бұрынғы ректор мен оның ұлы мүдделі екенін айтты.
Қызметкерге ғимарат пен алаңды "Фирма Зураб" ЖШС атына ресми тіркеуге тапсырма берілді. Сонымен қатар, ол ректорға тәуелді қызметте болған тәрізді, сондықтан мұндай шарттарға келіскен.
2005 жылы 15 шілдеде ректордың ұлы Еркін Садықов "Фирма Зураб" ЖШС құрылтайшысы болды. 2013 жылы ректордың немересі Сыздық Тоқмұхамедов, 2018 жылы ректордың әйелі құрылтайшылардың мүшелері атанды.
Прокурордың айтуынша, кейінгі бенефициарлар бұрынғы ректордың отбасы мүшелері болған.
Университет 2018 жылдан бері бұл ғимаратты жалға алуға мәжбүр болды, сол уақыттан бері барлығы 80 миллион теңгеден астам қаржы жұмсалды. Прокурордың айтуынша, бұл ғимарат спорт кешені болып табылады.
"Құрметті сот, осы жерде айта кететін жайт, университеттің бұрынғы қызметкерінің айтуынша, "Фирма Зураб" ЖШС іс жүзінде криминалитет өкілдерін тарта отырып, қысым мен қоқан-лоққымен қайта тіркеуге алынған. Оның құқық қорғау органдарына хабарласуға құқығы бар екенін түсіндірдік. Осы процестің қорытындысы бойынша жауап шаралары қабылданады деп ойлаймын", - деді сотта Медеу ауданы прокурорының орынбасары Бауыржан Төлендинов.
Прокурордың айтуынша, сату кезінде Президенттің жекешелендіру туралы жарлығының нормаларын бұзған.
"Мемлекеттік мүлікті жекешелендіру туралы шешімді мемлекеттік мүлікті басқаруға уәкілетті мемлекеттік орган қабылдауы керек, яғни мемлекеттік мүлік және жекешелендіру комитеті. Мемлекеттік кәсіпорын таратылған жағдайда ғана оның мүлкі жекешелендірудің жеке объектісіне айналуы мүмкін.
Алайда мүлікті сату кезінде де, кейіннен де университет жойылмады, тек ұйымдық-құқықтық нысаны ғана өзгерген", - деді прокурор.
Ғимаратты сату директорлар кеңесінің 2003 жылғы 26 тамыздағы отырысының хаттамасынан үзінді негізінде жүзеге асырылды. Осы үзіндіге сәйкес отырысқа бес адам: ректор және директорлар кеңесінің қалған мүшелері қатысты.
Хаттаманың үзінді көшірмесінде олар мүлікті қалдық құны бойынша "Фирма Зураб" ЖШС-не сату туралы шешім қабылдағаны шығады. Бұл ретте мәміле жасауға жауапты ректор болып тағайындалды.
"2003 жылғы қарашада сатылған кезде университеттің ұйымдық-құқықтық нысаны енді ААҚ емес, ШЖҚ МК болды. Бұдан кейін Алматы университетінің акцияларын жою шаралары қолға алынды. Дәл осы кезеңде аталған мүлік ұлттық университеттің меншігінен шығарылды. Бұл жағдай да үлестес тұлғалардың университет мүлкін жылдам сатуына мүдделі екенін көрсетеді", - деді Бауыржан Төлендинов.
2003 жылы 27 желтоқсанда Алматы қаласының бұрынғы әкімі Виктор Храпунов осы ғимаратқа іргелес жер телімінің бір бөлігін "Фирма Зураб" ЖШС-не сату туралы қаулыға қол қойды. Учаскенің ауданы 0,1870 гектар. Бағасы 2,2 миллион теңге болды.
"Жылжымайтын мүлікті жекешелендіру кезінде жер учаскесіне меншік құқығы сатып алушыға өтеді, алайда үй-жайдың өзі заңсыз сатылғанын ескерсек, сәйкесінше жер учаскесі де заңсыз сатылған", - деді прокурор.
Оның айтуынша, Жер кодексінің 59-бабында жер учаскесі бөлінбейтін деп танылған жағдайда оны бөлуге және жер учаскесіне бөлуге тыйым салынады. Университеттің жер телімі мемлекеттік жер актісі бойынша бөлінбейтін болды. "Бұл жерде университеттің бұл жер телімінің нысаналы мақсаты білім беру мақсатында болғанын да айта кеткен жөн. Ал "Фирма Зураб" ЖШС кейін оны коммерциялық мақсатта өзгертті", - деп қосты прокурор.
Университет ұстанымы
ҚазҰПУ өкілі прокуратураның арызын толық қолдады.
"Директорлар кеңесі отырысының 2003 жылғы 26 тамыздағы хаттамасынан үзінді көшірме мәселесі бойынша: осы үзіндіде көрсетілген директорлар құрамы "Мидас" ЖШС консалтингтік фирмасының есебінде, сондай-ақ, директорлар кеңесінің 2003 жылғы 1 қыркүйектегі отырысында көрсетілген құрамға сәйкес келмейді.
2003 жылғы 11 қыркүйектегі хаттамада Білім және ғылым министрлігінен - Қанаев С.3. және Тойбаев А.С., университет атынан – Садықов Т.С., Косов В.Н., мемлекеттік мүлік комитеті атынан – Сахарова Е.В., үзіндіде университеттің басқарма мүшелері – Әбішев А.А., Андрецов В.И. және Мирзоев Қ.И. көрсетілген, ал үзіндіде университеттің басқарма мүшелерінің құрамы көрсетілген – Әбішев А.А., Андрецов В.И. және Мирзоев Қ.И.
Олардың барлығы университеттің проректоры қызметтерін атқарған. Хаттама дұрыс ресімделмеген: оның нөмірі, күні немесе күн тәртібі жоқ. Бұл Қазақстан Республикасының құжаттандыру ережелеріне сәйкес келмейді", - делінген университет берген мәлімдемесінде қосымшада.
"ST Advisory" ЖШС ұстанымы
Сотта жауапкердің өкілі университетті қайта құру кезінде иеліктен шығарылған мүлік мәселесі ешқашан көтерілмегенін атап өтті.
"Мәміле жарамсыз деп танылды делік. Мүлік кімге өтеді? Университеттің бұл мүлікке құқығы жоқ", - деді сотта жауапкердің өкілі.
"Университет 95 жылдан бері жұмыс істеп келеді. Жұмыс коллективі де сол. Мемлекет әрқашан университеттің иесі және акционері болды. Ол ешқашан жеке меншікте болған емес. Мүлік мемлекет меншігінде болды"- деп жауап берді прокурор.
Жауапкер сотта талап арызын мойындамады.
Сот қандай шешім қабылдады?
Сот Медеу аудандық прокуратурасының талап арызын қанағаттандырды.
"Абай атындағы Алматы университеті" ААҚ мен "Фирма Зураб" ЖШС арасында 2003 жылғы 27 қарашада жасалған № 4 оқу ғимаратын сатып алу шарты жарамсыз деп танылсын".
2003 жылғы 29 желтоқсанда Алматы қаласы әкімі Храпунов және "Фирма Зураб" ЖШС арасында жасалған Алматы қаласы, Медеу ауданы, Достық даңғылы/Қазыбек би көшесі 13/28 мекенжайында орналасқан ауданы 0,1870 гектар жер учаскесін сатып алу шарты жарамсыз деп танылсын. Құқықтық кадастрдағы жазбаны алып тастаңыз", - деді судья.
Сот шешімі заңды күшіне енген жоқ және шағымдануға жатады.
ST Advisory туралы не белгілі
Kompra.kz сайтының 2024 жылғы 23 ақпандағы мәліметі бойынша, "ST Advisory" ЖШС-нің бірінші басшысы - Елена Галаева, ал құрылтайшысы - Сыздық Тоқмұхамедов (ректордың немересі) мен Мира Садықова. Кәсіпорын мектепке дейінгі тәрбиемен айналысады. Тіркеу күні 2002 жылдың 15 шілдесі көрсетілген. ЖШС Алматы қаласы, Орбита-4 шағын ауданы, 25А мекенжайы бойынша тіркелген. 2gis мәліметінше, сол мекенжайда "Солнышко" жекеменшік балабақшасы орналасқан.
Компания мемлекеттік сатып алуларға қатыспаған. 2015 жылдан бері жалпы салық төлемдері 36 млн.
Университетте не дейді?
Университеттегілер сот шешіміне түсініктеме беріп, заңсыз жекешелендірілген активтерді қайтару үшін жұмыс істеп жатқанын хабарлады.
"Медеу аудандық прокуратурасы мен Алматы қалалық мемлекеттік мүлік және жекешелендіру департаментінің бірлескен жұмысы Абай атындағы ҚазҰПУ-дың заңсыз иеліктен шығарылған жылжымайтын мүліктерін қайтаруды мақсат етеді. Олар 1997-2003 жылдар аралығында жекешелендіріліп, үлестес тұлғалардың меншігіне өткен. Ректор Болат Тілептің жеке бақылауына алынған басқа да заңсыз иеліктен шығарылған мүлікті қайтару жұмыстары жалғасып жатыр", - деп түсіндірді университеттің баспасөз қызметі сот шешіміне қатысты.
Еске салайқы, бұған дейін Алматы қаласы Медеу ауданының прокуратурасы Абай атындағы Қазақ ұлттық педагогикалық университетінің мүлкін заңсыз иеліктен шығару дерегін анықтаған болатын. Прокурорлардың айтуынша, 1997 жылы аумақтық жекешелендіру комитеті оқу ғимаратының бір бөлігін 196 мың теңгеге заңсыз сатып жіберген.
Сол жылы іргелес 26 сотық жер телімін де заңсыз 62 мың теңгеге сатып жіберген. Кейіннен оқу ғимаратының корпусында "Старые ворота" аттас мейрамхана - ойын-сауық мекемесі ұйымдастырылды.
Медеу аудандық прокуратурасы жылжымайтын мүлікті сатып алу мәмілелерінің күшін жою туралы талап арызбен сотқа жүгінді. Сот шешімімен қадағалау органының талап арызы қанағаттандырылып, мүлік қайтарылды, шешім заңды күшіне енді.