Есірткі, жемқорлық және интернет-алаяқтықпен күрес

2025 жылдың алғашқы жартысы Қазақстандағы ішкі қауіпсіздік саласына жаңа сын-қатерлер әкелді. Терроризм мен кибершабуылдардан бөлек, қоғам мен мемлекеттің іргесін шайқалтатын үш негізгі қауіп өзектілігін жоғалтқан жоқ — синтетикалық есірткілердің таралуы, жүйелі сыбайлас жемқорлық және интернет-алаяқтықтың жаңа формалары.Бұл мәселелер тек құқық қорғау саласының ғана емес, қоғамдық денсаулық, әлеуметтік тұрақтылық және экономикалық қауіпсіздікпен тікелей байланысты. Skifnews.kz ақпарат порталы төменде осы үш бағыттағы ахуал, көрсеткіштер және сарапшылар пікіріне негізделген кешенді талдау ұсынады.

Синтетикалық есірткі: жасырын нарық пен жастарға бағытталған қауіп

Қазақстанда есірткі айналымы криминалдық сипаттан асып, енді ұлттық қауіпсіздік пен ұрпақ болашағына тікелей әсер ететін факторға айналып отыр. Есірткі бизнесінің жаңа бағыты – синтетикалық заттар және оларды онлайн сату жүйесі.

ІІМ ресми дерегі бойынша, 2025 жылдың алғашқы алты айында:

6,1 тонна есірткі тәркіленді, оның ішінде 570 келісі синтетикалық түрге жатады;

4 018 наркоқұқықбұзушылық тіркелген;

1 857 іс — ауыр және аса ауыр қылмыстар санатына жатады;

103 жасырын нарколаборатория жойылды;

218 жерде заңсыз өсірілген есірткі өсімдіктері табылды;

63 контрабандалық арна анықталды.

ІІМ өкілі Қуандық Әлжанов:

«Синтетикалық есірткілердің таралу жолы дәстүрлі тәсілден әлдеқайда күрделі. Telegram-боттар арқылы тапсырыс беру, криптовалютамен төлем жасау, геолокациямен жеткізу – барлығы анонимді әрі жылдам. Бұл модель — жастар үшін аса қауіпті».

Finprom сараптамасы:

2018 жылы синтетикалық есірткі көлемі — 7,7 кг;

2024 жылы — 1,1 тонна;

Яғни соңғы алты жылда өсім — 143 есе.

Бұл өсім синтетикалық заттардың нарықтағы үлесінің күрт артқанын көрсетеді. Мамандардың пікірінше, бұл заттардың бір бөлігі шетелден әкелінсе, басым бөлігі ел ішінде өндірілуде.