Қазақстанның таңғажайып туристік бағыттары II

Солтүстік Қазақстан облысы бойынша саяхатшылар киелі жерлермен, табиғи сұлулықтармен және көптеген тарихи ескерткіштермен танысады.

Солтүстік Қазақстан облысының негізгі туристік орны Имантау және Шалқар көлдері болып табылады. Жазғы мезгілде жағажайда демалуға, қылқан жапырақты орманда серуендеуге болады, әуесқойларға аң аулау және балық аулау ұсынылады.

Имантау-Шалқар курорттық аймағы Көкшетау қаласынан 60 шақырым және Петропавлдан 245 шақырым жерде орналасқан. Петропавлдан Имантау ауылына рейстік шағын автобуспен, ал сол жерден таксимен қажетті демалыс базасына дейін жетуге болады. Көкшетаудан Арықбалық және Чистополье кенттеріне рейстік шағын автобустар бар.

Ежелгі тарихты сүйетіндердің неолит дәуіріндегі тайпалардың мәдениетімен байланысуға мүмкіндігі бар. Ботай археологиялық орны Солтүстік Қазақстан облысының оңтүстігінде, Айыртау ауданында орналасқан. Мұнда барлығы 60 тұрғын үй зерттелді, 200 мыңнан астам археологиялық заттар, 10 тоннадан астам жылқы сүйектері және басқа жануарлар табылды.

Қарасай және Ағынтай батыров мемориалдық кешені Айыртау ауданы Мәдениет ауылында орналасқан. Дәл осы жерде биік төбеде 48 жыл бойы қазақ хандығын қанды шайқастарға 200-ден астам рет қатысқан шетелдік басқыншылардан қорғаған шапрашты және арғын руларынан шыққан екі батырдың күлі орналасқан. Батырларға арналған кесене Қазақстанның бірлігі, достығы мен бірлігінің символына айналды.
Зергерлік бұйымдар мен тұрмыстық заттар табылған 10 қорғаннан тұратын "Бектеңіз» археологиялық орны.

Абылай ханның резиденциясы – қазақтың ұлы билеушісі-Солтүстік Қазақстан облысында міндетті түрде баратын орындардың бірі. Мұражай ұлы билеушінің есімімен байланысты өткен жылдардағы материалдарды көрсететін төрт залдан тұрады.

Күндіз де жұлдызды аспанға қарауға болатын астрофизикалық обсерватория. Негізгі астрофизикалық обсерваторияның жабдықталуына Айна диаметрі 0,77 метр болатын Ричи-Кретьен жүйесінің телескопы кіреді. М. Қозыбаев атындағы Солтүстік Қазақстан мемлекеттік университетінің оқу ғимараттарының кешеніне ерекше көрініс беретін планетарий күмбезі АҚШ-тың LEARIVING Technologies фирмасының проекциялық аппаратурасымен жабдықталған. Бұл республикадағы екінші ірі телескоп.

Жамбыл облысы

Жамбыл облысы киелі жерлерімен, тарихи және мәдени көрікті жерлерімен танымал. Жергілікті туристік фирмалар тарихи және табиғи көрікті жерлерге ұйымдастырылған экскурсиялық маршруттарды ұсынады. Мұнда таулы шатқалдар мен құм төбелерімен серуендеуге немесе жаяу серуендеуге мүмкіндік бар. Бірақ Жамбыл облысының басты көрікті жерлері, әрине, киелі және тарихи нысандар.

Жамбыл облысының тарихи орталықтары:
Ақыртас сарай кешені-VIII-IX ғасырлар тарихының ескерткіші.

Ақыртас Жамбыл облысы Тараз қаласының маңында орналасқан. Бұл ортағасырлық мәдениеттің ескерткіші және ЮНЕСКО-ның Бүкіләлемдік мұра тізіміне енген. Қазіргі Ақыртас-бұл үлкен тас блоктардың қирандылары, олардың құрылысы алыс уақытта мүмкін емес еді, бұл көптеген ғалымдар мен этнографтарды есеңгіретеді. Сарай ғимараты төрт бөліктен тұрады, ал кешеннің өзі пайдалы қазбаларды өндіруге арналған Тау-кен кесінділерін, саябақ пен тұрғын үй құрылыстарын қамтиды.

Көптеген кесенелер бар, олардың әрқайсысының ғасырлар тереңінен шыққан әдемі, кейде қайғылы, аңызы бар: Айша-бибі мен Бабаджи-хатун, Қарахан, Даутбек және Шоқай датка кесенелері.

Айша-бибі және Бабаджи-хатун кесенелері-бұл аймақтың асыл тастары және XI-XII ғасырларға жататын ортағасырлық сәулет өнерінің нақты ескерткіштері. Айналасында көптеген аңыздар бар бұл екі құрылым Тараз шекарасына жақын жерде тұрғызылған.

Өткен жылы елімізге 610 мыңнан астам шетелдік сахатшылар келген. Олардың ең көп баратын орындары мынадай:

1. Іле-Алатау ұлттық паркі
Өткен жылы оның табиғатын 628 мың турист тамашалады.
Бұл парк Қазақстан мен Қырғызстан шекарасында орналасқан. Оңтүстікке қарай доға тәрізденіп иілген жота ендік бойымен созылған. Ұзындығы 350 км, ені 30 – 40 км.

Іле Алатауының ең биік жері - Талғар шыңы
Қаскелең мен Түрген өзендерінің аралығындағы орталық бөлігі биік. Мұнда гляциалдық-альпілік жер бедері – қырлы жалдар, сүйір шыңдар, қия жартастар, қарлар таралған. Бірқатар шыңдары 4500 – 5000 м биіктікке жетеді (Талғар шыңы, 4973 м). Қазіргі мұздықтар да осында шоғырланған.

2. Бурабай
Қазақстан туризмнің ең танымал жері Бурабай ұлттық паркі саяхаттаушылар саны бойынша алда.
2022 жылы Көкшетаудың сұлулығын 550 мыңнан астам саяхатшы тамашалады.

Бурабай ұлттық паркі - Ақмола облысының солтүстігінде орналасқан. Бурабайдың тау-тасы да, көлі де, жазық даласы да ертегілер мен аңыздарға толы. Көкше жеріндегі Бурабайдың тамаша табиғаты, тылсым бейнесі – қарағайлы орманы, бір-бірінен көлдері арқылы бөлініп жатқан қатпарлы жартастары, биік құз басындағы тастары мен шыңдары небір бейнені көз алдыңа елестетеді.

Бурабайдың әрбір қия тасына аңыздар негізінде және бейне ерекшелігіне қарай ат қойып отырған: Оқжетпес, Жұмбақтас. «Жұмбақтасты» бір қырынан қарасаң – бұрымды жас қызға балайсың, екінші қырынан қарасаң - орамал тартқан келіншекке балайсың, үшінші қырынан қарасаң – бетіне әжім түскен кемпірге балап таңқаласың.

3. Көлсай көлдері
Бұл орын саяхатшылар арасында да үлкен сұранысқа ие.
Бұл жерге келетін туристер саны 200 мыңға жетті.

Көлсай көлдері – Күнгей Алатауының Күрметі және Саты асуларынан бастау алатын кішігірім өзендер суынан пайда болған 3 көл. Жоғарғы Көлсай теңіз деңгейінен 3000 м-ге жуық, Орта Көлсай (Қайыңды) 2600 м және Төменгі Көлсай 2130 м биіктікте орналасқан. Төменгі Көлсайдың су айдыны басқаларына қарағанда үлкен. Көлсай көлдерінің табиғаты әсем тау шатқалымен жалғасады.
4. Баянауыл

Бұл жерде демалу танымал бола бастады.
2022 жылы бұл әсем жерге 85 мың турист келді.

Баянауыл мемлекеттік ұлттық табиғи паркі — 1985 жылы ҚССР Министрлігі № 276 қаулысымен құрылған. Баянауыл ауданының аумағында орналасқан, жалпы аумағы 50 688 га құраған. ҚР Үкіметінің қаулысымен 2007 жылы 27 желтоқсанда №1305 парк аумағы кенейтілді. Қазіргі кезде БҰМТП 68 452,8 га құрайды. Орман және аңшылық шаруашылығы комитетінің шешімімен «Қызылтау» қаумалы БҰМТП қорғауға бекіттілді, жалпы аумағы 60 000 га құрайды.

5. Шарын шатқалы

Шалғайлығына қарамастан, Шарын каньоны – туристер ең көргісі келетін еліміздің әсем орындарының бірі.
2022 жылы бұл каньонға 50 мыңға жуық адам келді.

Шатқал Алматы қаласынан 195 км-дей шығысқа қарай орналасқан. Шарын өзенінің барлық нысандары 2004 жылдың 23 cәуірінде құрылған Шарын мемлекеттік ұлттық табиғи паркінің құрамына кіреді.

Шатқал Шарын өзені бойымен солтүстік-шығыстан оңтүстік-батысқа қарай 154 км созылып жатыр. Бұл аймақтың рельефі әртүрлі. Шарын өзеніне Теріскей және Күнгей Алатау жоталарының солтүстік баурайынан бастау алатын көптеген өзен сулары қосылып, суы мол өзенге айналады да, Жалаңаш ойпаты мен Торайғыр тауын шығысынан қақ жара өтіп орасан зор шатқал жасайды.