Еуро мен доллар бағамының шарықтау шегі қандай?

2025 жылдың көктемінде қаржы нарығындағы басты тақырыптардың бірі – АҚШ доллары мен еуро бағамдарының күрт өсуі. Халық арасында «Доллар 550 теңгеге дейін көтеріле ме?», «Еуро 600 теңгеден асып кетсе не болмақ?» деген алаңдаушылық күннен-күнге артуда, деп хабарлайды Skifnews.kz ақпарат порталы.

Біз бұл мәселені тереңірек зерттеп, сарапшылармен пікір алмасып, қазіргі жағдайдың себептері мен салдарын анықтап көрдік. 

2025 жылдың 25 сәуіріндегі Қазақстан Ұлттық Банкінің ресми мәліметі бойынша:

• 1 АҚШ доллары – 517.16 теңге

• 1 еуро – 591.06 теңге

Бұған дейін доллар 523.13 теңгеге дейін көтерілсе, еуро 603.03 теңгеге жетіп, соңғы бес жылдағы ең жоғары көрсеткіштерді жаңартты. Қазіргі уақытта бағам сәл төмендегенімен, нарықтағы құбылмалылық жалғасуда. 

Неліктен теңге әлсіреп жатыр?

Экономист Жанболат Қожахметов бұл жағдайды ішкі және сыртқы факторлармен байланыстырады:

"Теңгенің әлсіреуіне тек мұнай бағасы немесе геосаяси жағдай емес, сонымен қатар Қазақстан экономикасының құрылымдық әлсіз тұстары себеп. Импортқа тәуелділік, инфляция және нақты сектордағы даму қарқынының төмендігі – басты кедергілердің бірі", - деді ол.

Сарапшылардың айтуынша, АҚШ пен Еуропа орталық банктерінің пайыздық мөлшерлемелерді көтеруі шетелдік инвестицияны өз валюталарына тартуға ықпал етуде. Бұл дамушы елдердің валюталарын, соның ішінде теңгені де әлсіретуге алып келуде.

Шетел валютасы қымбаттаған сайын ең алдымен келесі салаларда қиындықтар туындайды:

• Импорттық тауарлар: тұрмыстық техника, автокөлік, киім-кешек қымбаттайды

• Студенттер: шетелде білім алып жүрген жастар мен олардың отбасыларының шығыны артады

• Ішкі нарық: инфляция өсуі мүмкін, әсіресе азық-түлік пен жанармай бағасы көтеріледі

• Тұтынушы қабілеті: халықтың ақшасының құны төмендеп, өмір сүру деңгейі төмендеуі ықтимал

Бағам шарықтаған сайын көпшілік доллар мен еуро сатып алуға ұмтылуда. Бірақ сарапшы Әсел Қанатқызы бұл үрдісті қауіпті деп есептейді:

"Бар қаражатты шетел валютасына ауыстыру – қорғаныс механизмі болғанымен, бұл теңгеге деген сенімді төмендетеді. Нәтижесінде ішкі экономикада тұрақсыздық тереңдей түседі", - дейді.

Доллар мен еуроның шегі қандай болуы мүмкін?

Қазіргі жағдай сақталатын болса, жаз айларында доллар 530-540 теңгеге дейін, ал еуро 610 теңгеге дейін көтерілуі ықтимал. Бұл көрсеткіштер мұнай бағасына, Ресей нарығындағы жағдайға және әлемдік қаржы жүйесіндегі өзгерістерге тікелей байланысты.

Доллар мен еуро бағамының өсуі – жай ғана сандар емес. Бұл – халықтың ертеңге деген сенімінің, нарықтың тепе-теңдігінің көрінісі. Қазіргі жағдай – қауіпті де, мүмкіндікті де қатар алып келетін кезең. Сондықтан мемлекет те, азаматтар да қаржылық жауапкершілікті күшейтуі тиіс.