2025 жылы өмірден өткен ұлы тұлғалар: халық жадында қалған есімдер

2025 жылы Қазақстан ондаған жылдар бойы ұлттық ғылымды, әдебиетті, журналистиканы, өнерді, спортты және мәдени мұраны қалыптастырған бірқатар айтулы тұлғаларынан айырылды. Олардың еңбегі мен таланты жаңа буынға берік негіз болып қалды, ал есімдері ел тарихының ажырамас бөлігіне айналды, деп жазады Sn.kz ақпарат порталы. 

Күні кеше Қазақ өнерінің саңлағы, Қазақстанның көрнекті мәдениет қайраткері, халық әртісі Асанәлі Әшімов 88 жасында өмірден өтті. Оның сахнадағы және экрандағы бейнелері, сондай-ақ режиссерлік және ұстаздық еңбегі отандық өнер тарихында айрықша орын алады.

«Асанәлі Әшімов – ұлттық рухани мәдениеттің дамуына сүбелі үлес қосқан дара тұлға», – делінген министрлік хабарламасында.

Асанәлі Әшімов – КСРО халық әртісі, Қазақстанның Еңбек Ері, Мемлекеттік сыйлықтың лауреаты. Ол актер, режиссер, педагог әрі сценарист ретінде бірнеше буын өнер иесінің қалыптасуына ықпал етті. Шығармашылық жолында ол 30-дан астам кино рөлін сомдады. Көрерменге ерекше танылған фильмдері қатарында «Қыз Жібек», «Атаманның ақыры», «Ермак», «Транссібір экспресі» бар. Бұл туындылар қазақ киносының алтын қорына енді.

Қазақстан көрнекті қазақ философы Жабайхан Әбділдинмен қоштасты. Ол 93 жасқа қараған шағында өмірден өтті.

Жабайхан Әбділдин — диалектика теориясы мен диалектикалық логика саласындағы қазақстандық философиялық мектептің негізін қалаушы, ғылым мен техника саласындағы Қазақстанның Мемлекеттік сыйлығының, Президенттің Бейбітшілік пен рухани келісім сыйлығының, сондай-ақ Шоқан Уәлиханов атындағы алғашқы сыйлықтың лауреаты.

Еліміз үшін ауыр қазалардың бірі — Қазақстандағы балалар хирургиясының негізін қалаған академик Камал Ормантаевтың дүниеден өтуі болды.

Фото: egemen.kz
Әлемдік деңгейдегі педиатр-дәрігер, профессор, ғылымға еңбегі сіңген қайраткер мыңдаған адамның өмірін сақтап қалды: 20 мыңнан астам аса күрделі операция жасап, 200-ден астам ғалымды тәрбиелеп шығарды. Оның есімі отандық медицина шежіресіне алтын әріппен жазылды.

Сондай-ақ Қазақстан Ұлы Отан соғысының ардагері, санитариялық-эпидемиологиялық қызметтің көрнекті өкілі Мұса Тұмановпен қоштасты. Ол қырық жылға жуық уақыт бойы обаға қарсы станцияда еңбек етіп, аса қауіпті жұқпалы аурулармен күн сайын бетпе-бет келді және әрдайым жанқиярлық пен ерліктің үлгісі болды.

Фото: CSEC
Биыл қазақстандық ғылым отандық медицинаның аңызына айналған тұлға — акушерлік, гинекология және перинатология ғылыми орталығының негізін қалаушылардың бірі Нина Каюповамен де қоштасты.

Фото: Нины Каюпованың жеке мұрағаты
Оның жетекшілігімен медициналық ғылымның жаңа бағыты — экологиялық репродуктология қалыптасты. Ол ҚР Президенті жанындағы Әйелдер істері және отбасылық-демографиялық саясат жөніндегі ұлттық комиссияның жұмысына қатысқан. Ұзақ жылдар бойы еліміздің акушер-гинекологтарының ұлттық қауымдастығын басқарды және ондаған жылдар бойы саланың дамуына үлес қосты. 

Еліміз ұшқыш-ғарышкер, Халық қаһарманы Талғат Мұсабаевтың дүниеден өткені туралы қаралы хабарды да зор күйзеліспен қабылдады.

Фото: Gov.kz
Ол ғарышқа үш рет ұшып, ашық ғарыш кеңістігіне шыққан. Кейін қоғам қайраткері әрі сенатор ретінде де ел игілігі үшін еңбек етіп, саланы дамытуға бағытталған маңызды бастамаларды көтерді.

Журналистер қауымы да қатарынан бірнеше көрнекті өкілінен айырылды. «Қазақпарат–Kazinform» халықаралық ақпарат агенттігінің шығарушы редакторы Ринат Дусумов 43 жасында, өзінің туған күнінде өмірден өтті. Ол әртүрлі басылымдарда тілші, шолушы, арнайы жобалар жетекшісі, редактор болып еңбек етті. Журналистика саласына шамамен 20 жылын арнады, соның елеулі бөлігі «Kazinform» агенттігіндегі қызметке тиесілі.

Фото: Kazinform
Сондай-ақ «Время» газетінің бас редакторы Лев Тараков кенеттен қайтыс болды. Ол – интеллектуал, мемлекет қайраткері, Қазақстанның қазіргі медиа кеңістігіндегі ең беделді тұлғалардың бірі еді.

Фото: aikyn.kz
Биыл дарынды спорт журналисі Диас Ахметшәріп те өмірден өтті. Ол — отандық спорттық телевизияның алғашқы қарлығаштарының бірі, «Kazsport» телеарнасының тұңғыш директоры, әлемдік деңгейдегі ең маңызды жарыстар туралы материалдардың авторы.

Фото: Gov.kz
Биыл 48 жасында белгілі қазақстандық тележурналист Диля Ибрагимова да дүниеден озды. Ол ұзақ жылдар бойы «Хабар» және «КТК» телеарналарында спорт жаңалықтарын жүргізіп, қазақстандық спорт журналистикасындағы ең танымал әрі сүйікті тұлғалардың біріне айналды.

Фото: Мәдениет және ақпарат министрлігі
Қайғылы жағдайда Алматы қаласы әкімінің бұрынғы орынбасары Ержан Бабақұмаров қаза тапты. Ол 2022 жылға дейін Қазақстанның даму институтының Саяси зерттеулер орталығында, Алматы қаласы әкімдігінде, ҚР Президентінің Әкімшілігінде, Мәдениет және ақпарат министрлігінде, Премьер-Министр кеңсесінде, сондай-ақ ҚР Президенті жанындағы Орталық коммуникациялар қызметінде түрлі, оның ішінде басшылық қызметтерді атқарған.

Фото: Kazinform

Биыл қазақ поэзиясында өзіндік із қалдырған ақын, Мемлекеттік сыйлықтың лауреаты Қүләш Ахметова 80 жасында дүниеден озды. Ол әр жылдары өзінің өлеңдер жинақтарын шығарды, «Ақ гүлім менің», «Сен менің бақытымсың», «Бұлақтағы жұлдыздар», «Мейірім», «Жапырақ — жаздың жүрегі» секілді шығармалары бірнеше буынның эстетикалық талғамын қалыптастырды. 

Фото: ztgzt.kz
АҚШ-та заманауи қазақстандық әдебиеттің ірі өкілдерінің бірі, «Аласапыран», «Мен», «Жармақ» шығармаларының авторы, қазақ тарихы мен фольклорын зерттеу бағытының негізін қалаушы Мұхтар Мағауин дүниеден өтті.

Фото: adebiportal.kz
Еліміз драматург, жазушы, сценарист Дулат Исабековті соңғы сапарға шығарып салды. Оның шығармалары негізінде кино түсірілген, жылдар бойы пьесалары театр сахнасында қойылды. 

Фото: kaztag.kz
Қазақ әдебиетінің феномені, ақын әрі қоғам қайраткері Темірхан Медетбек те өмірден озды. Ол бірнеше жинақтың авторы, Абай шығармашылығын және көне түрік дәстүрін зерттеумен айналысты.

Фото: adebiportal.kz
Сонымен бірге, биыл халық жазушысы, ақын, драматург және композитор Исраил Сапарбай дүниеден өтті. Ол елдің рухани қазынасына айналған танымал әндер мен маңызды шығармалардың авторы болды. 

Фото: Facebook/Исраил Сапарбаев
Қазақ киносында белгілі актер, Қазақстанның еңбек сіңірген қайраткері Қайрат Кемалов қайтыс болды. Ол «Қазақ хандығы» фильміндегі Керей хан секілді көптеген рөлімен есте қалды.