3 желтоқсанда Сенат отырысында «Қазақстанның әкімшілік-аумақтық құрылысы туралы» заңға түзетулер қабылданды, онда аудандық маңызы бар қаланың мәртебесін ауыл мәртебесіне өзгерту көзделген.
Сенатор Нұрлан Бекназаров қолданыстағы заңға сәйкес, ауыл мәртебесі берілуі мүмкін қалаларға кемінде 10 мың тұрғыны бар елдімекендер жатады. Депутаттың айтуынша, елімізде аудандық маңызы бар 48 қаланың 10-нан астамы бұл талапқа сәйкес келмейді және олардың мәртебесі халықтың аздығына байланысты өзгеруі мүмкін.
ҚР Стратегиялық жоспарлау және реформалар жөніндегі агенттігінің Ұлттық статистика бюросындағы мәліметке сәйкес, 2020 жылғы 1 қазандағы жағдай бойынша елімізде аудандық маңызы бар 13 қаладағы тұрғындар саны 10 мыңнан кем. Олар:
- Степняк қаласы - Ақмола облысы Біржан Сал ауданының әкімшілік орталығы. Қазір 3 457 адам тұрады, халық саны төмендеуде.
- Ерейментау қаласы - Ақмола облысы Ерейментау ауданының әкімшілік орталығы. 1 қазандағы жағдай бойынша онда 8 819 адам тұрады.
- Державинск қаласы - Ақмола облысы Жарқайың ауданының аудан орталығы, онда 5 811 адам тұрады.
- Темір қаласы - Ақтөбе облысы Темір ауданындағы қала, онда 2 135 адам тіркелген. Ашық дереккөздерде онда тұратын халық саны азайып бара жатқаны айтылған.
- Жем қаласы - Ақтөбе облысы Мұғалжар ауданындағы қала. 2019 жылғы мәлімет бойынша, ондағы тұрғындар саны 1 772 адамды құрады.
- Шар - ШҚО Жарма ауданындағы қала. 1 қазандағы жағдай бойынша, онда 6 534 адам тұрады.
- Серебрянск қаласы - ШҚО Алтай ауданындағы қала. Өткен жылы онда 8 429 адам тіркелгені айтылған.
- Қарқаралы қаласы - Қарағанды облысы Қарқаралы ауданының әкімшілік орталығы. Онда 8 237 адам тіркелген. Халық саны өсіп келеді.
- Қазалы қаласы - Қызылорда облысы Қазалы ауданындағы қала. Бұл жерде 5 540 адам тұрады, халық саны азайып келеді.
- Форт-Шевченко - Маңғыстау облысы Маңғышлақ түбегіндегі (Түпқараған мүйісі) қала. Халық саны - 6 771.
- Сергеевка қаласы - СҚО Шал ақын ауданының әкімшілік орталығы. Қазан айындағы мәлімет бойынша, онда 7 610 адам тіркелді.
- Булаев қаласы - СҚО Мағжан Жұмабаев ауданының әкімшілік орталығы. Қазан айындағы мәлімет бойынша онда 7 681 адам тұрады.
- Мамлютка қаласы - СҚО Мамлют ауданының әкімшілік орталығы. 2019 жылғы мәліметтер бойынша тұрғындарының саны 9 664 адамды құрады.
Статистикалық мәліметтерге сәйкес, мына қалаларда 10 мыңның айналасындағы саны бар тұрғындар тұрады:
- Есіл - Ақмола облысы Есіл ауданының әкімшілік орталығы. Халқы 10 265 адам құрайды.
- Сарқант - Алматы облысы Сарқан ауданының орталығы, халқы - 10 521 адам.
- Тайынша - СҚО Тайынша ауданының әкімшілік орталығы, халқы - 11 446 адам.
- Ембі - Ақтөбе облысы Мұғалжар ауданындағы қала, халқы-11 808 адам.
Бұл шешім бірнеше және әртүрлі деңгейдегі талқылаудан кейін қабылданбайды.
Түзетудің артықшылықтарының бірі - қаланың мәртебесі ауылға өзгерген жағдайда, онда тұратындар заңнамада ауыл халқы үшін көзделген мемлекеттік және әлеуметтік қолдауға қол жеткізе алады. Сондай-ақ, тұрғындар коммуналдық қызметтерге, қызметтік тұрғын үйге, жер мен мүлік салықтарына және т. б. байланысты бірқатар жеңілдіктерді пайдалана алады.
