Әрбір үшінші адам өзін қауіпсіз сезінеді: халықтың полицияға сену деңгейі хабарланды

Қазақстан азаматтары құқық қорғау органдарына қаншалықты сенетіні белгілі болды, деп хабарлайды Skifnews.kz ақпарат порталы.

Ұлттық статистика бюросы "халықтың құқық қорғау органдарына деген сенім деңгейі" зерттеуін жүргізді, оған республикадағы 18 005 үй шаруашылықтары немесе олардың жалпы санының 0,35% қатысты. Осылайша, қазақстандықтардың полицейлерге сенетіндігін және өз елінде өздерін қаншалықты қауіпсіз сезінетінін анықтады.

Респонденттер 15 және одан жоғары жастағы (15-29 жас аралығындағы жастардың үлесі 18,5%-ды құрады) республиканың барлық өңірлері бойынша қалалық және ауылдық жерлерде сауалнама жүргізді.
Зерттеуге 13,1 миллион адам қатысты. Оның 7,8 миллионы – қала халқы, 5,3 миллионы – ауыл халқы. 6,2 миллионы – ерлер, 6,9 миллионы – әйелдер.

Полицияға деген сенім

Сауалнамаға қатысқандардың үштен бірі құқық қорғау органдарының қызметкерлері аптасына кемінде бір рет патрульдейтінін айтты, ал көптеген азаматтар полиция қызметкерлері күніне кемінде бір рет аудан бойынша жүреді деп мәлімдеді.

Сонымен қатар әрбір екінші азамат құқық қорғау органдары тәртіпті жеткілікті деңгейде қамтамасыз етеді деп санайды. Сауланамаға қатысқандардың төрттен бірі бұл тәртіп негізінен қамтамасыз етіледі деп жауап берді. Респонденттердің аз ғана бөлігі тәртіпті нашар немесе мүлдем бақыламайтынын айтты.

Қазақстандықтар полицияға қаншалықты жиі жүгінеді

Егер қылмыстың куәгері болса, қазақстандықтардың 90%-дан астамы полицияға хабарлайды. Ерлер мұны әйелдерге қарағанда жиі жасайды.

Сондай-ақ, респонденттерден қандай да бір қылмыстан зардап шеккен жағдайда қайда жүгінетіндерін сұрады. Сұралғандардың барлығы (91,2%) құқық қорғау органдарына, 8,4% – туыстарына, 7%-ы дереу сотқа, 5%-дан астамы әкімдіктер мен достарынаа, 4,3%-ы БАҚ-қа хабарлайды.

Сауалнамаға қатысқандардың үштен бірінен астамы полицияға жүгінуден бас тартудың себебі әуре сарсаңға түсу екенін айтты. Төрттен бірі құқық қорғау органдарының жұмысына сенімсіздікпен қарайды. Ер адамдар бұл туралы жиі айтады. Сондай-ақ, кейбіреулер қандай да бір қылмыс туралы жариялаудан қорқады (көбінесе әйелдер). 

Қазақстандықтардың полицияға деген сенімі 

Бұл ретте қазақстандықтар полицияға прокуратураға, антикорға және экономикалық тергеу қызметіне қарағанда көбірек сенім артады. Сондай-ақ, барлық респонденттердің жартысы ешқашан құқық қорғау органдарымен кездеспегенін атап өткен жөн.
Көбінесе құқық қорғау органдарына олардың қызметі азаматтардың құқықтарын қорғауға қарағанда жазалау шараларымен жиі байланысты болғандықтан жүгінбейді.
Сондай-ақ, респонденттерден құқық қорғау органдарының азаматтардың құқықтарын қорғауды жақсарту және қауіпсіздігін қамтамасыз ету үшін не істеу керектігін сұрады.
Негізінен, респонденттер көшеде бейнекамералар орнату және жарықтандыру, сондай-ақ көшелерде жиі патрульдеу және телефон қоңыраулары мен тұрғындардың өтініштеріне жедел жауап беру полиция жұмысын жақсарта алатындығы туралы айтты.

Әрбір бесінші сауалнамаға қатысқан адам құқық қорғау органдары қызметкерлерінің біліктілік деңгейін, қызметтің ашықтық дәрежесін жақсы бағалап, оны әрі қарай арттыру және олардың жұмысына бақылауды күшейту қажет деп есептейді.

10%-дан астамы полиция қызметкерлерінің жалақысын көтеру, халыққа-құқықтық сауаттылықты арттыру, қолданыстағы заңнаманы өзгерту, қызметкерлер штатын ұлғайту, қызметке іріктеу ережелерін қатаңдату және құқық қорғау органдарының техникалық жарақтануын жақсарту қажеттігін атап өтті.

10%-дан азы құқық қорғау органдарының жұмысын көбірек қамту және азаматтар қатарынан патрульдеу үшін ерікті жасақтар құру қажет дейді.

Респонденттердің жалпы санының жартысынан көбі өздерін қауіпсіз сезінеді, өздері тұратын жерде жалғыз жүреді. Әрбір үшінші қазақстандық өзін қауіпсіз сезінеді. Қазақстандықтардың тек 3%-ы өздерін қауіпсіз сезінбейді.

Сондай-ақ, әрбір екінші азамат өз аймағындағы қауіпсіздікті қанағаттанарлық, әрбір үшінші-толығымен қанағаттанарлық деп бағалайтынын атап өткен жөн. 
Сауалнамаға қатысқандардың жартысына жуығы түнде жалғыз жүруден қорықпайды.
Айта кетейік, әйелдер өз қауіпсіздігінің деңгейін ерлерге қарағанда сәл нашар бағалайды.
15-19 жас аралығындағы жастар 60 жастан асқан адамдарға қарағанда өзін қауіпсіз сезінеді.

Отбасылық кәсіпорындардың жалақы төленбейтін қызметкерлері мен өндірістік кооперативтердің мүшелері өздерін қауіпсіз сезінеді. Денсаулығына байланысты жұмыс істемейтіндер, зейнеткерлер мен жұмыс берушілер қауіпті сезінеді.
Ажырасқан адамдар ешқашан үйленбеген адамдарға қарағанда өздерін қауіпсіз сезінеді.

Қазақстандықтардың пікірінше, қылмыс деңгейі төмендеді ме?
Қазақстандықтардың үштен бірі соңғы 12 айда қылмыс деңгейі төмендеді деп есептейді. Оның сол деңгейде қалғанына сенімді. Респонденттердің төртінші бөлігі бұл сұраққа жауап беруге қиналды.
Қылмыс деңгейінің жоғарылауы туралы көбінесе 24 жасқа дейінгі жастар, ажырасқан азаматтар, сондай-ақ бастауыш білімі бар немесе мүлдем жоқ адамдар айтқан.

Қазақстандықтар неден қорқады

Әрбір екінші адам шабуылға ұшыраудан қорқады, үштен бірі жарықтың болмауынан қорқады, сол сияқты – жастар жалғыз шығудан қорқады. Әрбір төртінші адам қараңғылықтан қорқады, бір бөлігі өзін тым қарт деп санайды, кейбіреулер қауіпті сезімнің себебі ауру немесе қабілетсіздік деп атады немесе басқа себептерді көрсетті.
Сонымен қатар егде жастағы ер адамдар өздерінің жасы мен қабілетсіздігінен қорқады. Ең қызығы, ер адамдар қараңғыдан гөрі жарықтың болмауынан қорқады.
Барлық респонденттердің үштен бірі оларға қатысты құқық бұзушылық жасауы мүмкін деп алаңдайды. Төрттен бір бөлігі бұл туралы жеткілікті алаңдайды немесе мүлдем алаңдамайды. 

Бұл ретте, әрбір екінші алаяқтар өздерінің банктік карталарынан немесе шоттарынан ақшаны шешіп алады деп қорықпайды.