Білім беруде еуропалық стандарттан қашпауымыз керек

Қазіргі уақытта Қазақстанның ЖОО-лары Еуропаның алдыңғы қатарлы ЖОО-ларымен тәжірибе алмасу мақсатында, байланыс орнатуға мемлекетіміз тарапынан көптеген мүмкіндіктер жасалған. Қазақстандық студенттер Еуропалық алдыңғы қатарлы ЖОО-да Болон процесі аясында, академиялық ұтқырлық бағдарламасы бойынша Латвия, Болгария, Польша мемлекеттерінің алдыңғы қатырлы ЖОО-да бір семестр білім алып келіп жатыр. Бұл орын алған құбылыстардың барлығы Қазақстан университеттерінің оқыту жүйесі еуропалық деңгейге бейімделу жолында екендігінің бір айғағы болып табылады.

– Парламет қарауында жатқан Назарбаев Университеті  тәжірибесіне негізделген жоғары оқу орындарының академиялық және басқарушылық автономияға біртіндеп кеңейту туралы ұсыныстан шошитындар бар. Олар мұның не екенін түсінбейтіндер болуы мүмкін. Көптеген оқу орындарының басшылығы, «жоқ, жоғарғы оқу орныдарының билігі, саясаты өкіметте болсын, өзімізге бермесін» деген кері пікірде. Бірақ біз дамуымыз үшін өзгеріс енгізуден қорықпауымыз керек, - дейді Алматыдағы «Тұран» Университетінің ректоры Рахман Алшанов.

Оның айтуынша, бүгінде жаңа мамандықтарды енгізу үшін әуелі билікпен, сосын оқу орындарымен келіссөздер жүргізіледі. Ал ол үшін уақыт шығын болады. Осылай келісімшарттар жасап жүргенде әлгі жаңа мамандыққа деген сұраныс жойылады. Осының салдарынан көп қазақстандық студенттер шекара асып кетуге мәжбүр екен.

– Қазір жаңа мамандықтар Ресей мен Қытайда. Ресейде оқитын қазақстандық балалардың саны 2-3 мыңнан асса, қытайдың өзінде 23 мың адам бар. Сонда заманауи, сұранысқа ие, жаңа мамандықтар бойынша білім іздеп кеткен жастар. Жаңа мамандықпен қатар, грант береміз, жатақхана береміз, жағдай жасаймыз деп тұрған соң кетеді. Ал біз жаңа мамандық жасау үшін қап-қап құжаттармен алысамыз. Бұл дұрыс емес, - дейді Рахман Алшанұлы.

Бұрынырақта өндіріс бөлек, білім беру бөлек дамып жүріп жатты. Ал қазір технология дамыған уақытта, жоғарғы оқу орнында білім беру мен өндірісті ұштастыруға айтарлықтай көңіл бөлінуде. Нәтижесінде қолына дипломды жаңа алған жас мамандар өз мамандығы бойынша жұмыс істеуге сеніммен қадам басады.

– Бұл мәселені Елбасы да айтып, талай рет қозғап келді. Жалпы, ЖОО тек білім беру керек. Ал мамандыққа жұмыс берушілер сертификат береді. Сондықтан дипломның тақырыбын да келешекте жұмыс берушілер бекітіп беріп, түлектің ізденіп қорғаған дипломы әрі қарай кәдеге асып, өндіріспен ұштасқан жағдайда оны сапалы маман ретінде жұмысқа шақырушылар қатары көбейер еді, - дейді Рахман Алшанов.

Оның айтуынша, қазіргі таңда елімізде көптеген оқу орындары осы әдіске көшіп жатыр. Америкада диплом қорғаушы жұмыс сұраушы емес, жұмыс беруші деген ол студенттерді арнайы базамен қамту керектігін алға тартты.

Расында, бүгінде көптеген оқу орындарында сутденттерге арналған бизнес инкубаторлар, ғылыми ізденушілерге арналған орындар, стартаптар ұйымдастырылған. Нәтижесінде студенттер оқып жүріп-ақ, жұмыс істеуге, бітіргенде жұмыс беруші болып шығуға мүмкіндік алып отыр.

Ақбота Мұсабекқызы