Трамптың баж салығы Қазақстанға қалай әсер етпек?

2025 жылдың сәуір айының басында АҚШ әкімшілігі бірқатар елдерден келетін тауарларға салынатын кедендік баж салығын 90 күнге тоқтату туралы шешім қабылдады. Бұл шешім әлемдік нарыққа қалай әсер етеді? Әсіресе, экономикасы шикізатқа тәуелді Қазақстан үшін бұл қандай мүмкіндіктер мен қауіптер әкелмек? Уақытша өзгеріс пе, әлде жаңа экономикалық кезеңнің бастауы ма?

Қазақстанның экспорттық әлеуеті мен нарықтық мүмкіндіктері

Қазақстанның Сауда және интеграция вице-министрі Қайрат Төребаевтың айтуынша, АҚШ пен Қытай арасындағы сауда қақтығыстары Қазақстанға тікелей әсер етпейді. Ол Қытайда өндірілетін тауарлардың АҚШ пен Қазақстан нарықтарындағы сұранысы әртүрлі екенін атап өтті. Сонымен қатар, көптеген қытайлық кәсіпорындар тек АҚШ нарығына бағытталған, ал олардың өнімдері Қазақстанда сұранысқа ие болмауы мүмкін .

Геосаяси шектеулер мен сауда қатынастары

Қазақстан мен АҚШ арасындағы сауда қатынастарына әсер ететін маңызды факторлардың бірі – Джексон-Вэник түзетуі. Бұл түзету Кеңес Одағы кезінде қабылданған және қазіргі уақытта Қазақстанға қатысты әлі де күшінде. Қазақстанның АҚШ-тағы елшісі Ержан Ашықбаев бұл түзетудің күшін жоюды ұсынды. Ол Қазақстанның тәуелсіздік алғаннан бері айтарлықтай өзгерістерге ұшырағанын және Орталық Азиядағы тұрақтылық пен қауіпсіздікті қамтамасыз етуде маңызды рөл атқаратынын атап өтті.

Логистикалық мүмкіндіктер мен транзиттік әлеует

Қазақстанның географиялық орналасуы – Еуропа мен Азияны байланыстыратын көпір. АҚШ пен Еуразия елдері арасындағы сауда қатынастары жанданса, бұл Қазақстан арқылы өтетін жүк тасымалы көлемін арттыра түсуі мүмкін. Бұл ретте Транскаспий халықаралық көлік дәлізі (ТХКБ) ерекше рөл атқарады. Алайда транзиттің артуы үшін еліміз шекаралық инфрақұрылымды жетілдіріп, теміржол мен порт жүйелерін жаңғыртуы тиіс.

АҚШ-тың кедендік баж салығын 90 күнге тоқтатуы – Қазақстан үшін бір мезетте мүмкіндік те, қауіп те. Бұл кезеңде Үкімет экспорттық стратегияны қайта қарап, ішкі өндірісті қолдап, логистика мен транзит саласын дамытуға нақты қадамдар жасауы керек. Егер осы уақыт тиімді пайдаланылса, бұл өзгеріс ел экономикасына оң серпін береді. Ал егер әрекетсіз қалсақ, үш айдан кейін әлемдік нарықтағы жаңа жағдайларға дайын болмай шығуымыз мүмкін.