$ 446.49 € 475.38 ₽ 4.79
2019 жылғы 19 наурызда Қазақстанның тұңғыш президенті Нұрсұлтан Назарбаев мемлекет басқару тізгінін Сенат спикері Қасым-Жомарт Тоқаевқа ұстатып, өзі отставкаға кетті. 9 маусымда өткен Президент сайлауында Қасым-Жомарт Тоқаев жеңіп шығып, ұлықтау рәсімі 12 маусымда өтті. Енді бүгін саясаттанушылар оның президенттік лауазымдағы бірінші жылын талқыға салып отыр, деп хабарлайды Skifnews.kz ақпарат порталы.
Алдымен Президент жанынан құрылған Ұлттық қоғамдық сенім кеңесінің мүшесі, саясаттанушы Марат Башимов Тоқаевтың Қазақстанның сыртқы саяси қатынастарына қосқан үлесі туралы сөз қозғады.
«Сыртқы саясаттың Қазақстанмен сабақтастығын ерекше атап өтуге болады. Президент Сыртқы істер министрлігінің жеке құрамының мүшесі болғандықтан, БҰҰ жетекшілерінің бірі Қасым-Жомарт Тоқаев Қазақстанның халықаралық қатынастардағы барлық шарасын тиісті деңгейде түсініп, шешім қабылдады. Бұл - Сирияға қатысты соңғы шаралар, онда президенттің бақылауында болған операциялар. Сондай-ақ, ол Қазақстан азаматтарының қайтуына өз үлесін қосты.
Енді Қазақстан Республикасының сыртқы саясатында барлық мемлекеттермен көпвекторлы ынтымақтастықты қамтитын жаңа тұжырымдама қабылданды. Өйткені, Қазақстанның ішкі саясатын феномен ретінде танығандар болды. Біз өз платформамызды басқа елдерге деген сенім болғандықтан ұсындық. Бұл - біздің сыртқы саясаттағы дұрыс бағытты таңдағанымыздың көрсеткіші», - деді Марат Башимов.
Саясаттанушы Қасым-Жомарт Тоқаевты президент ретінде халықтың жақсы қабылдағанын мойындады.
«Билік транзиті тұрақты түрде өтті, бірақ, сонымен бірге осындай қиын-қыстау кезеңдерде Президент Қасым-Жомарт Тоқаев қоғамда тез пайда болатын коронавирус сияқты проблемаларды шешуге тырысты. Әдетте, бір жылда көп жұмыстың басын қайыруға болады, бірақ, ол маңызды және өзекті мәселелерді көтерді», - деді ол.
Оның пікірінше, президент ұсынған халықтың сөзіне құлақ асу тұжырымдамасы қоғам мен саясатта көрініс тапты.
«Халықтың сөзіне құлақ асу туралы тұжырымдама біз үшін ғана емес, бүкіл әлемде жинақталған проблемаларға қатысты өзекті, бірақ, Қазақстанда қазір ол бұрынғыдан да маңызды болып тұр. Тұжырымдама қолдау тапты және халықтың қалауын дөп басты. Мемлекет әрқашан халық қалауын орындауы керек. Осыған байланысты, халықтың сөзіне құлақ асу диалог арқылы жүзеге асады.
Азаматтардың билікке сенімі сөзсіз артты. Қазір шешім қабылдау жедел түрде жүзеге асырылуда. Президент Тоқаев қоластындағы адамдарының не істеп жатқанын, елде не болып жатқанын үнемі қадағалап отырады, бұл - өте маңызды. Енді билік кері байланыс қажет екенін түсінеді. Тіпті, коронавирустық жағдай бізді тез шешім қабылдауға итермелейді. Әлеуметтік желілер кері байланыс рөлін атқаратын негіз болып қаланды», - дейді Башимов.
Өз кезегінде қоғам қайраткері, саясаттанушы, Қазақстан Республикасы Ұлттық кітапханасы директорының кеңесшісі Айдос Сарымның пайымдауынша, Тоқаев үшін президенттік жыл оңай болған жоқ. Бірақ, ол дипломатиялық тұрғыда бірнеше мәселелердің шешімін тапты.
«Бұл қиын оқиғаларға толы жыл болды. Биыл соңғы 30 жыл ішінде жиналған барлық проблемалар экономикадан бастап саясатқа дейін толықтай көрінді. Қасым-Жомарт Тоқаевтың кадрлық құрамының бірінші кезеңі осы мәселелерді шешуге арналды. Сонымен бірге, біз Арыс, Қордай және басқа коронавируста пайда болған мәселелер, мұнай бағасының құлдырауы кезінде туындаған экономикалық дағдарыс сынды қазіргі біраз проблемаларды еңсере аламыз деп сенемін», - дейді маман.
Айдос Сарымның айтуынша, бір жылдың ішінде президент игосаппаратты мемлекеттік басқару стилін өзгерте алды.
«Халыққа құлақ асатын мемлекет деген тұжырымдама бар, саясаткерлерге сұраныс бар, егер бұрын әкімдер мен министрлер саясаттан кетуге мәжбүр болса, оларды мықты бизнес басқарушылары деп айтса, бүгінде олар саясаткер болады. Бүгінгі сұраныс 90-шы жылдардағы саясаткерлердің қажеттілігімен байланысты.
Екінші мәселе - мемлекеттің ашықтығы. Бүгінде біз кез келген адам әлеуметтік желілерге кіре алатынын, барлығы бір жолмен байланысуға тырысатындығын және осы мағынада мемлекеттік аппарат тез шешім тауып жатқандығын көреміз. Біз дағдарыс кезінде жұртпен жақсы байланыс болғанын көріп отырмыз. Қазір коронавирус көзқарасты, дүниетанымды және ақпараттық саясатты толығымен өзгертуге мәжбүр етуде.
Үшіншіден, бұл - ҰҚШҰ аясында болып жатқан саяси жүйені ырықтандыру үрдісі, хабарламада айтылған саяси реформаларға беталыс. Үкімет өрттерді сөндіретін «өрт сөндіруші» режимінде жұмыс істеп жатқан кезде процестер жүріп жатыр, ал миналарды тазартатын «сапер» енді экономикалық дағдарыс пен коронавирус өсіп жатқан кезде, жаһандық мәселелерді шешу қажет болған кезде, мемлекеттік аппараттың бір бөлігі босатылып, болашақ саяси экономикалық реформалардың, түбегейлі реформалардың контурлары туралы ойланатын болады», - дейді саясаттанушы.
Сондай-ақ, ол алдағы бес жылға арналған оң саяси күн тәртібін қалыптастыратын уақыт жетті деп санайды.
«Тоқаевтың өзі президент ретінде рейтингті айтарлықтай жоғарылатуда. Мұны аймақтық және ұлттық деңгейлерде жүргізілген сауалнамалардан көруге болады. Қазір қоғам қатты алаңдаулы, бірақ, билік коронавируспен, ұлттық валютамызбен мәселені шеше білсе, онда бізде жаңа сенім деңгейі пайда болады деп айта аламыз. Сондықтан «кез келген дағдарыс - саяси күнтізбені қайта жүктеу мүмкіндігі» деп айтқаны таңқаларлық емес», - деді ол.
