Түлеген, түрленген Тараз

Жалпы, қала бюджетінде құрылыс жұмыстарына 10 миллиард 967 миллион, оның ішінде «Нұрлы жол» мемлекеттік бағдарламасы арқылы 7 мил­лиард 911,4 миллион теңге қарас­тырылған. Айта кету керек, жыл басында жоғары тұрған бюджеттерден бөлінген трансферттер мен несиелердің көлемі 3 миллиард 888,4 миллион теңгені құраса, бүгінгі күні бұл сома 3,5 есеге артып отыр. Экономиканы ынта­ландыру аясында бөлінген осынау қаржы инфрақұрылымдық жо­ба­ларды жүзеге асыруға өз ықпалын ти­гізуде.

Үдемелі индустриялық-иннова­циялық жобаларды жүзеге асыруға үлкен мән берілуде. Ағымдағы жылы құны 10,0 млрд теңгені құрайтын 3 индустриялық жобаны іске асыру жос­парланып, 95 жаңа жұмыс орны ашылатын болады. Атап айтсақ: «Қазфосфат» ЖШС-нің «Минералды тыңайтқыштар зауыты» Тараз филиалы экстрационды фосфор қышқылын өндіретін ЭФК-1 технологиялық жүйесін қайта жаңғырту жұмыстарын аяқтайды. Жобаның құны 7 млрд 700 млн теңге, қуаттылығы жылына 220 мың тоннаны құрайды. Ал «Жамбылгипс» АҚ құрғақ құрылыс қоспаларын және гипс бұйымдарын өндіретін жаңа цехтың құрылысын қайта жаңғыртты. Жобаның құны 1 млрд 715 млн теңге, қуаттылығы жылына – 270 мың тонна. 50 жаңа жұмыс орнын ашу жоспарлануда.

Облыс әкімдігі «Бизнестің жол картасы-2020» мемлекеттік бағдарламасы аясында инфрақұрылым жүргізуге, оның ішінде газға 5,663 млн теңге, электрмен қамтамасыз етуге 80,274 млн теңге бөлді. Сондай-ақ, «Бағұл» ЖШС дәнекерлеу электродын шығарудың өндіріс қуаттылығын кеңейтуді жос­парлап отыр, жобаның құны 585,5 млн теңгені құрайды. Жылдық қуаттылықты 2 мың тоннаға жеткізіп, 45 жаңа жұмыс орны ашылады. Бұдан бөлек, қазіргі таңда «Қазфосфат» ЖШС-нің жаңа Жамбыл фосфор зауыты филиалы жеке қаражаты есебінен құны 1 млрд 100 млн теңгені құрайтын 2 жобаны индустрияландыру картасына енгізу бойынша жұмыстар жүргізуде. Олар, 2016 жылдың соңына дейін іске асырылатын құны 200,0 млн теңге құрайтын түйіршікті фосфор-калий тыңайтқышын шығаратын өндіріс орнының құрылысы және 900 млн теңге құрайтын ауа бөл­гіш қондырғыны қайта жаңғырту жобалары. Бұл жобалардың тиімділігі өндіріс шығындарын азайтумен және өндірістегі қатты қалдықтарды қайта өндеумен ерекшеленеді.

«Нұрлы жол», «Бизнестің жол картасы-2020» бағдарламалары аясында біздің қаламызда бірқатар ел игілігін көздеген серпінді жобалар нақты іске асырылуда. Аталған бағдарлама аясында 3 нысан бойынша 6723 метр құрай­тын жылу желілерінің құбырлары ауыс­тырылды.

2011-2016 жылдар аралығында Өңір­лерді дамытудың 2020 жылға дейінгі бағдарламасы бойынша Тараз қала­сында республикалық бюджеттен 2 млрд 633 млн 100 мың теңге бөлініп, 173 көп пәтерлі тұрғын үйлерге күрделі және ағым­дағы жөндеу жұмыстары жүргізілді.

Қазіргі таңда қалада 1 235 көп­пәтерлі тұрғын үй бар. Жалпы, қалада 13 шағын аудан және «Арай» алабын­да көп қабатты тұрғын үй кешені орналасқан. Тәуелсіздік жылдары алғаш бой көтерген тұрғын алабы – «Астана» шағын ауданы болды, оның құрылысы 2007 жылы басталды. Екі жылға жуық мерзімде қаланың шеткі бөлігіндегі бос жерге инфрақұрылымымен және әлеуметтік нысандарымен жаңа үлгідегі көп қабатты үйлер тұрғызылды. 2008 жылдан бас­тап жалпы көлемі 40 гектар аумақта «Бәйтерек» шағын ауданының құрылысы басталды. Бүгінде 6 қабатты 70 пәтерлі бір үй, барлығы 1 460 пәтерді құрайтын 5 қабатты жиырма үш үй, әрқайсысы 200 төсектік екі аурухана, 280 және 75 орындық екі балабақша пайдалануға берілді. Жеке қаржылары есебінен «Арайстроймаркет» ЖШС 5 қабатты 75 пәтерлі екі үйдің, «Сенім» ЖШС 9 қабатты 240 пәтерлі бір тұрғын үйдің құрылысын жүргізуде. Қалалық бюджет есебінен 1 200 орын­ға арналған мектеп құрылысының жобалық-сметалық құжаттамалары әзірленуде, жоба 2018 жылы іске асады деп күтілуде. Сондай-ақ,  2014 жылы «Арай» тұрғын алқабында көп қабат­ты үйлердің құрылысы басталды. 2015 жылы Тұрғын үй-құрылыс жинақ бан­кі желісімен әрқайсысы 65 пәтерлі екі тұрғын үй құрылысы жүр­гізіліп, қолданысқа берілді. Биыл қосым­ша тағы екі 80 пәтерлі тұрғын үй салынып, жыл соңына дейін аяқталады деп жос­­парлануда. Сонымен бірге, «Бином» ЖШС ірі панелді 80 пәтерлі тұрғын үй құрылысын жүргізуде. Сүлейменов көшесінде жалпы көлемі 362 гектарды құрайтын 15-шағын ауда­нын, «Автобекет» аумағынан жалпы көлемі 100 гектарды құрайтын 14-ша­ғын ауданын салу – алдағы жыл­дар­дағы негізгі бағыттардың бірі. Бүгін­де Сү­лей­менов көшесіндегі тұрғын алап­та ин­же­нерлік-коммуникациялық инфра­­құ­рылым желілерін тарту жұмыс­тары жал­ғасуда, ал «Автобекет» аума­ғын­да бұл жұмыстар ағымдағы жылы бас­талды.

Әрине, тұрғын үй құрылысын ынталандыру экономикалық өсімді қамтамасыз ететін негізгі шаралардың бірі болып табылады. Елбасы тапсырмаларын орындау мақсатында шілде айында «Арай» алабында әрқайсысы 80 пәтерлі 6 үйдің құрылысына облыстық бюджеттің ішкі резерві есебінен 3 млрд теңге несие бөлінді.

Биыл – Тәуелсіздігіміздің 25 жыл­дығы. Егемендігіміздің ширек ғасырлық кезеңінде Елбасының бастамасымен халықтың әл-ауқатын көтеруге, тұрмыс-жағдайын жақсартуға бағытталған сан-салалы іс-шаралар, іргелі жобалар мен маңызды бағдарламалар сәтті іске асырылып, мол табыстарға қол жет­кізілді. Ендігі мақсатымыз – Тәуел­сіздігіміздің туын биік ұстап, елімізді үздік отыздыққа енген Мәңгілік ел ету. Осы орайда, біздің алдымызда өңірдің экономикалық және инвестициялық әлеует­ін арттырып, тұрғындардың әл-ауқатын одан әрі жақсарту міндеті тұр. Тәуел­сіздік жылдары бір ғана облыс орталығында 11 мектеп, 56 мектепке дейінгі мекеме, екі мектептен тыс балалар шығар­машылығы орталығы, алты ден­сау­лық нысаны, бір мәдениет және алты спорт кешені пайдалануға беріліпті.

Соңғы жылдары қала аумағы ке­ңейіп, бой көтерген заманауи архитек­туралық нысандармен бұрын да атақ-даңқы талай жерге кеткен Тараз тотыдай түрленіп келеді. Енді, міне, «Гүлденген Қазақстан» монументалды-архитектуралық кешені қаламыздың көркін аша түсетіні айдан анық. Қазақ халқының ежелгі тарихы түрік сақтарынан бастау алған. Шығыста арка мәңгілік махаббат пен бақыттың символы болып келеді, шаңырақ мемлекеттің түп негізі – отбасының бейнесі, сегіз бұрышты жұлдыз Қазақстанның болашаққа бастар жолы іспетті жобаның мағынасын аша түседі. Оның биіктігі – 15,8 метр, көлемі – 3,5 метр. Сондай-ақ, осы монументтің жобасын жасап, сәулетін келістірген азаматтардың да есім­дерін атап кеткен жөн болар. Яғни, суретші-монументші Аманат Назар­құлов және сәулетшілер Асқар Рыспаев, Ильяс Бекежанов, Жүсіп Суанбек шығармашылық композиция­сы бойынша тәуелсіз Қазақстанның бүгінгі жеткен жетістіктері суреттермен айшықталған, ешқандай артық атрибуттар қарастырылмаған.

Талай жылдан бері күн тәртібінен түспей келе жатқан Құмшағал аумағын­дағы аспалы көпірдің құрылысына биыл жан бітті. «Нұрлы жол» мемле­кеттік бағдарламасының аясында Айша бибі көшесіндегі жол өткелі қайта жаңғыртылуда. Биылғы жылы облыстық бюджеттен 16,958 млн теңге қаражат бөлініп, жұмыстар бас­талды. Сондай-ақ, тағы бір мәселе. Ол қаланың қақ ортасындағы көлік көп қатынайтын аумақтардағы жаяу жүргіншілерге арналған жерүсті көпірі, яғни Керімбай атындағы №12 орта мектеп жанындағы жүргіншілер өткелінің құры­лысы да басталды. Бұл да жағымды жаңалық. Өйткені, тұрғындар талап-тілегін орындауда жергілікті билік хал-қарекетінше жұмыстар жүргізіп жатыр. Осылайша түйінді мәселелер рет-ретімен шешілетіндігі сөзсіз.

Нұржан КАЛЕНДЕРОВ,
Тараз қаласының әкімі.