Экономиканың трансформациясы жағдайындағы Қазақстанның еңбек нарығының даму үрдісі

Еңбек нарығы экономиканың ішкі жүйесі және экономикалық өсу динамикасы мен макроэкономикалық тепе-теңдікке тікелей әсер етеді. Бұл жағдайда негізгі жұмыспен қамту тенденциялары экономикадағы құрылымдық өзгерістердің және инновациялық процестердің дамуы әсерінен қалыптасады, деп хабарлайды Skifnews.kz ақпарат агенттігі.

Мегатенденциялар трансформациялық және болашақты қалыптастыратын және экономикаға әсер ететін жаһандық күштер, олардың қатарына урбанизация, технологиялық өзгерістерді жеделдету (технологияландыру), қартаю әлемінің проблемалары, жаһандық байланыстарды күшейту (жаһандану), трансұлттандыру, аймақтандыру, институционализация, көгалдандыру, цифрландыру, ақпараттандыру, интеллектуализация, инновация және инклюзивтілік жатады. Мәселен, жаңа технологиялық тенденциялар (деректерді талдау, цифрландыру, роботтандыру) жұмыс орындарын автоматтандыруға әкеледі, ал еңбек нарығын компьютерлендіру күнделікті және қарқынды міндеттерде жұмыспен қамтуды азайтуға ықпал етеді. Цифрлық экономиканың ықпалымен еңбек нарығының трансформациясы орын алуда, Жұмыспен қамтудың дәстүрлі нысандары өзгеруде, олар қызметкерлерде түбегейлі жаңа дағдылар мен құзыреттерді, оның ішінде цифрлық дағдыларды қалыптастыруды талап етеді.

2020 жылы әлем елдері экономикаға, әр кәсіпорынға және әр адамның өміріне әсер еткен бұрын-соңды болмаған дағдарысқа тап болды. COVID-19 пандемиясы кенеттен басталды және оған тосқауыл қашан қойылып, әлемдік хаос қашан аяқталатыны белгісіз, өліара шақ орнады. Осы уақытқа дейін экономикалық белсенділік, ең алдымен, елдегі эпидемиологиялық жағдайға тікелей байланысты болып отыр.

Мұндай «соққыға» еңбек нарығы да дайын емес еді және болып жатқан өзгерістерге тез бейімделуі керек болды. Жағдай көптеген кәсіпорындарды қызметкерлерді қысқартуға немесе оларды мерзімсіз демалысқа жіберуге, жұмыс уақытын азайтуға немесе жұмысшыларды қашықтағы жұмыс форматына ауыстыруға мәжбүр етті. Жұмыспен қамту халықтың негізгі табыс көздерінің бірі саналады, сондықтан Үкімет халықты қолдау және еңбек нарығындағы ахуалды тұрақтандыру бойынша дағдарысқа қарсы жедел шаралар қабылдады. 

2020 жылдан бастап дағдарыс кезеңінде азаматтарды жұмыспен және табыспен қамтамасыз ету үшін Жұмыспен қамтудың жаңа екі жылдық жол картасы іске асырылды. Осы бағдарламаның арқасында бүкіл ел бойынша 6,7 мың әлеуметтік, инженерлік көлік инфрақұрылымы, ТКШ және елді мекендерді абаттандыру жобаларын іске асыруға бағытталған 239 мың адамды жұмысқа орналастыруға мүмкіндік туды.

Жаңа стратегиялық бағдарламалық құжаттар қабылданып, елдің экономикалық өсуін қалпына келтіру жөніндегі кешенді жоспар бекітілді. Оның шеңберінде Үкімет азаматтардың лайықты өмір сүру деңгейін және елдің дамуын қамтамасыз ету үшін жұмысты жалғастыра бермек.