Қазақстанның стратегиялық ресурсы - жастар

Дарынды жастарды іздеу бүкіл әлемде қашан өзекті мәселе. Қазір елімізде қарапайым жастарға өз мақсаттарын жүзеге асыруға көмектесетін көптеген жастар бірлестіктері бар. Басты міндет – әрине, табысты қазақстандықтардың жаңа буынын қалыптастыру. Қазақстанның бас жастар ұйымдарының қызметі, жастар саясаты және жастардың жұмысқа орналасу жағдайы туралы Skifnews.kz жасаған шолудан оқыңыздар.

Жалпы, елімізде 14-29 жас аралығындағы азаматтар жастар болып саналады.

Қазақстанда 2015 жылдан бері "Қазақстан Республикасының Мемлекеттік жастар саясаты туралы" заң бар. Заңның басты мақсаты - жастардың дамуына, олардың мемлекет өміріне белсенді қатысуына жағдай жасау болып саналады. Жалпы, ол мемлекеттік жастар саясатының жалпы принциптерін, міндеттері мен тетіктерін белгілейді.

Жастар саясаты туралы сөз қозғағанда, ең алдымен, ұйымдар жүйесін жетілдіру бойынша белсенді жұмыс істейтін және жастардың әлеуетін дамытатын, жас таланттарды іздейтін жастар ұйымдарын ұсынамыз.

"Жас Отан" жастар қанаты, "Қазақстан жастарының Конгресі" заңды тұлғалар бірлестігі, "Қазақстан студенттерінің Альянсы" Республикалық студенттік қозғалысы және қазақстандық жастар үшін маңызды басқа да көптеген ұйымдар қазір жастар саясатын дамыту жолында белсенді жұмыс істеуде.

Мемлекеттік жастар саясатын іске асыру жүйесін жетілдіру мақсатында ҚР Президентінің 2008 жылғы 1 шілдедегі Жарлығымен ҚР Президенті жанындағы жастар саясаты жөніндегі кеңес құрылды. Оның міндеттеріне жастар саясатын іске асыру бойынша ұсынымдар әзірлеу, талдау және Президентті жастар ортасындағы жағдай туралы хабардар ету жатады.

Еліміздің болашағы жастарға тікелей байланысты. Қазақстанда жастар ел халқының жалпы санының 20,2%-ын құрайды, дегенмен, олар бүгінде қолдау мен дамытуды қажет ететін елдің гүлденген болашағының стратегиялық ресурсы.

ҚР ҰЭМ Статистика комитетінің деректері бойынша 2020 жылдың басында 14-28 жас аралығындағы жастар саны ел халқының жалпы санының 20,2%-ын немесе 3 765 383 адамды құрады. Қалалық жерлерде 2 125 065 адам (56,4%) тұрады, ауылдық жерлерде – 1 640 318 (43,6%). Өңірлік бөліністе жастардың ең көп саны Түркістан облысында шоғырланған, бұл шамамен 465 699 адам, Алматы облысында - 392 855 адам және Алматы қаласында - 393 845 адам, жастардың ең аз саны СҚО-да тұрады, бұл 100 548 адам. Жастардың жалпы санының 51% - ы еркек жынысты, 49% - ы әйел жынысты құрайды.

Мемлекет тәуелсіздік алғаннан бері әлеуметтік-экономикалық, ұйымдастырушылық және құқықтық шаралар жүйесі арқылы жастарды дамыту мен қолдаудың маңыздылығын түсіне отырып, жастар саясатын жүргізіп келеді. 1993 жылы Қазақстан Республикасының Жастар ісі, туризм және спорт министрлігі құрылды (1997 жылдың сәуіріне дейін). 1999 жылғы 28 тамызда Президент Өкімімен елімізде мемлекеттік жастар саясатының Тұжырымдамасы бекітілді. Тұжырымдама аясында елімізде жастарға арналған әлеуметтік қызметтер құрылды.

Барлық бағдарламалар, тұжырымдамалар, заңдар жастардың жан-жақты дамуына, олардың тарапынан шығармашылық бастама танытуына жағдай жасауға; жастарды жастар ұйымдарының қызметіне жастардың өзін-өзі басқару органдарына тартуға; жас адамдарға патриоттық сананы тәрбиелеуге; жастар арасындағы білім деңгейін арттыруға және олардың денсаулығын нығайтуға; Қазақстан жастарының халықаралық бәсекеге қабілеттілігін арттыруға бағытталған.

Қазақстандық жастардың негізгі сипаттамаларын қорытындылай келе, мынадай тұжырымдар жасауға болады: аумақтық-өңірлік және жас бөлінісінде белгілі бір сәйкессіздіктер бар – жастардың едәуір бөлігі қалаларда тұрады, бұл олардың сапалы білім алуға деген ұмтылысына және жұмысқа орналасудың неғұрлым кең мүмкіндіктеріне байланысты. Бұл ретте саны ең көп саны жас тобы (24-28 жас) болып отыр, бұл халықтың өмір сүру ұзақтығының ұлғаю трендіне сәйкес келеді (2017 жылы – 72,95 ж.). Жастардың негізгі құндылық бағдарлары өзгеріске ұшырап отырғанымен, отбасы, денсаулық сияқты құндылықтар маңызы өзгеріссіз қала бермек.