Шолу: Қазақстанның медиа саласы қалай дамуда

28 маусымда Қазақстанда журналистердің кәсіби мерекесі-бұқаралық ақпарат құралдары қызметкерлерінің күні атап өтілді. Бұл сала елімізде қалай дамып келеді, Skifnews.kz порталының шолуынан көріңіз.

Қазақстанда бұқаралық ақпарат құралдары саласын дамыту бойынша үлкен жұмыс жүргізілуде, бұл ең алдымен БАҚ-тың нормативтік-құқықтық негізіне қатысты.

Мәселен, 2020 жылғы 30 желтоқсанда «Қазақстан Республикасының кейбір заңнамалық актілеріне ақпарат мәселелері бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы» Заң қабылданды, ол мемлекеттік ақпараттық тапсырыстың тиімділігін ғана емес, сонымен қатар, БАҚ-тың коммерциялық мүмкіндіктерін де арттыруға жағдай жасайды.

«Бұл заң тұтастай республика бойынша бірыңғай ақпараттық саясатты реттеуге және қалыптастыруға мүмкіндік береді. Біздің тақырыптық желілерімізді республикалық комиссия бақылайтын болады және республикалық және өңірлік комиссиялардың өзара іс-қимылы кезінде қалыптасатын болады. Бұл мемлекеттік органдардың қызметі туралы, халықтың алуы тиіс жеңілдіктер мен қолдау туралы халықты толыққанды және кеңінен ақпараттандыруға мүмкіндік береді», - деген еді ҚР Ақпарат және қоғамдық даму министрі Аида Балаева 2021 жылғы 29 қаңтарда ведомствоның алқа отырысында.

Бұдан басқа, елімізде саланың жүйелі проблемаларын, оның ішінде «бұқаралық коммуникация құралдары туралы» Заңды жетілдіру жолымен шешу жөніндегі шаралар кешенін көздейтін ақпарат саласын дамытудың 2020-2022 жылдарға арналған Ұлттық жоспары бекітілді.

Ақпарат және қоғамдық даму министрлігінің деректері бойынша «БАҚ» туралы Заңға түзетулер енгізіледі, атап айтқанда, ұғымдық аппарат жаңартылады, мұнда бүгінде құқықтық мәртебесі жоқ «блогер», «әлеуметтік желілер» сияқты жаңа ұғымдар пайда болады. Сондай-ақ, журналистердің мәртебесіне, олардың құқықтары мен міндеттеріне назар аударылады.

Пандемия жағдайында БАҚ қалай жұмыс істеп келеді?

2020 жыл шектеулер мен жарнамалық кірістердің кетуіне байланысты үлкен қаржылық қиындықтарға тап болған отандық бұқаралық ақпарат құралдары үшін өте қиын болды. Осы ретте бірқатар БАҚ-қа Президенттің тапсырмасы бойынша және Үкіметтің қолдауымен мемлекет теңдессіз қолдау көрсетті, соның арқасында көптеген жеке БАҚ өз жұмысын жалғастыруға мүмкіндік алды.

Сондай-ақ, 67 коммерциялық теле -, радиоарналар 2020 жылдың 1 шілдесінен 31 желтоқсанына дейінгі кезеңде аналогтық және эфирлік цифрлық телерадио хабарларын тарату қызметтеріне ақы төлеуден босатылды.

Ақпарат және қоғамдық даму министрлігінің деректері бойынша, жалпы алғанда, мемлекеттік ақпараттық саясатты іске асыру 2020 жылы 88 БАҚ арқылы табысты жүзеге асырылды. Олардың күшімен COVID-2019-ға қарсы іс-қимыл және таратпау жөніндегі шараларды ақпараттық түсіндіру бойынша ауқымды жұмыс жүргізілді. 250-ден астам бейнеролик шығарылды. «Ел арна» және «Балапан» телеарналарының эфирінде «онлайн сабақтар» трансляциясы қамтамасыз етілді, бұл қазақстандық балаларға инфекция жұқтыру қаупінсіз мектептерде үздіксіз білім алуға мүмкіндік берді.

Айта кету керек, Қазақстанда пандемияның алғашқы күндерінен бастап coronavirus2020.kz порталы іске қосылды, осы сайттың telegram-арнасы құрылды, ол 240 мыңнан астам жазылушысы бар елдің ең танымал телеграмм-арналарының біріне айналды.

Пандемиямен байланысты жаппай таралатын фейктерге қарсы іс-қимыл мақсатында 2020 жылғы шілдеде сайт іске қосылды stopfake.kz құрылған сәттен бастап 1 263 жалған ақпарат теріске шығарылды.

Қазіргі уақытта ақпараттық ресурстардың қызметі халыққа коронавирустық инфекциядан халықты вакцинациялау бойынша жүргізіліп жатқан науқанның маңыздылығын түсіндіруге бағытталған.

Журналистік кадрларды даярлау

Өткен жылы Қазақстанда саланың кадрлық әлеуетінің кәсіби деңгейін арттыру саласында жүйелі жұмыс басталды. Ол үшін ең алдымен салалық журналистикаға қатысты «2020-2021 жылдарға арналған медиа сала мамандарын оқыту жөніндегі арнайы жоспар» әзірленді. Осылайша, 2021 жылдың 8 ақпанынан бастап алғашқы 50 журналист С.Асфендияров атындағы ҚазҰМУ базасында медициналық тақырып бойынша мамандандырудан өтті.

15 ақпаннан бастап көптеген журналистер Л.Гумилев атындағы ЕҰУ базасында дін саласындағы білімдерін арттырды, ал 22 ақпаннан бастап тағы 50 журналист әл-Фараби атындағы ҚазҰУ базасында экологиялық тақырып бойынша табысты білім алды. АҚДМ мәліметінше, аграрлық, құқықтық, экономикалық және әлеуметтік-еңбек салаларындағы басқа да жоғары оқу орындарымен осындай жұмыс жоспарланған.

БАҚ-тың бәсекеге қабілеттілігі

ҚР Президентінің ақпараттық контентті идеологиялық толықтыру жөніндегі тапсырмаларын іске асыру аясында отандық телеарналар белсенді шаралар қабылдауда. Атап айтқанда, ағымдағы жылы тарихи бағыттағы сериалдық өнімдерді шығару бойынша жұмыс басталды, бұл аталған тақырыптың үлесін 30% - ға арттыруға мүмкіндік береді. Сонымен қатар, 2020 жылдың 1 маусымынан бастап «Qazaqstan» РТРК» АҚ құрамында «Аbai tv» телеарнасында хабар тарату ұйымдастырылды.

Мысалы, «Балапан» телеарнасында арнайы жоба іске қосылды, онда ерекше қажеттіліктері бар балаларға арналған анимациялық мектеп алғаш рет есігін ашты, олар үшін Жапония мен Оңтүстік Корея шеберлері кәсіби оқыту жүргізеді. Бүгінде 14-16 жас аралығындағы 30 бала оқуды бастады. Анимация саласында алатын дағдылары мен білімдерінен басқа, балалар жеке мамандық алуға және осы бағытты кәсіби түрде жасауға мүмкіндік алады.