Еліміздегі спорттық әлеуеттің даму қарқыны

Қазақстан спорттық әлеуетке қатысты мәселелерде дұрыс бағыт алып келе жатыр. Инфрақұрылым түрлендіріліп, бұқаралық спорт дамып, дайындық жағдайлары жақсаруда. Ең бастысы – Тәуелсіздік жылдарында ержеткен жас талантты спортшылар бой көрсетуде. Демек, дәстүр сақталып, жаңа Олимпиадалық жеңістер мен жетістіктер жалғаса берері сөзсіз.

Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаевтың 2020 жылғы 1 қыркүйектегі Қазақстан халқына Жолдауында айтылған өскелең ұрпақтың шығармашылық және спорттық әлеуетіне, сондай-ақ балалар үйірмелерінің қызметін қайта бастау және спорт секцияларын ашу бойынша ең маңызды назар аудару қажеттілігі туралы тапсырмасын орындау мақсатында 2020 жылғы 30 желтоқсанда «Қазақстан Республикасының кейбір заңнамалық актілеріне мәдениет, дене шынықтыру және спорт мәселелері бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы» ҚР Заңына түзетулер қабылданды. Оның шеңберінде балалар мен жасөспірімдерге арналған мемлекеттік шығармашылық және спорттық тапсырыстар тетігі енгізілді. 

Алғаш рет ҚР Мәдениет және спорт министрлігі мүдделі мемлекеттік органдармен, жергілікті атқарушы органдармен, жұртшылықпен бірлесіп, тиісті нормативтік құқықтық актілерді — жан басына қаржыландыру әдістемесі мен қағидаларын, мемлекеттік шығармашылық және спорттық тапсырыстарды орналастыру қағидаларын, сондай-ақ шығармашылық үйірмелер мен спорт секцияларының рейтингін айқындау қағидаларын әзірледі және қабылдады. Биыл 1 мамырда мемлекеттік шығармашылық және спорттық тапсырыстарды іске асыру басталды, оларды қаржыландыру жергілікті бюджет есебінен қамтамасыз етілетін болады. 

Тағы оқыңыз: Қазақстандағы спорт: Тәуелсіздіктің 30 жылындағы ең жарқын жетістіктер

Жалпы, жергілікті атқарушы органдардың деректері бойынша 2021 жылдың 1 қаңтарындағы есеп бойынша республикада 22 000 балалар үйірмесі және 126 783 спорт секциясы жұмыс істейді. 2021 жылы мемлекеттік тапсырысты енгізу 4-17 жас аралығындағы 64 105 бала мен жасөспірімдің үйірмелерге (23 566 адам), секцияларға (40 539 адам) тегін қатысуын қамтамасыз етуге мүмкіндік берді.

Спорт саласындағы негізгі басымдық бұқаралық спортты дамыту, халықты дене шынықтырумен жүйелі айналысуға тарту және саламатты өмір салтын насихаттау болып саналады. Бүгінгі күні дене шынықтырумен және спортпен жүйелі түрде айналысатындарды қамту 5,9 млн адамды немесе ел халқының жалпы санының 31,6%-ын құрайды. 2025 жылы спортпен айналысатын азаматтардың үлесін 45%-ға дейін арттыру жоспарлануда.
 
Саланың инфрақұрылымын дамыту жұмыстың маңызды бағыты. Спорттық ғимараттар желісін кеңейту және халықтың барлық жіктерінің қолжетімділігін арттыру бойынша жағдай жасалуда. Қазақстан Республикасының Тұңғыш Президенті-Елбасы Нұрсұлтан Назарбаевтың тапсырмасы бойынша басталған 100 дене шынықтыру – сауықтыру кешенінің құрылысы жүргізілуде. 2020 жылы өңірлерде 14 фокустың құрылысы аяқталды (2019 жылы-13 ДСК), 2021 жылы 73 ДСК-ін пайдалануға беру жоспарлануда. 2020 жылы «Жұмыспен қамту» жол картасы аясында өңірлерде 3 165 жұмыс орнын құрумен спорт нысандарын күрделі, ағымдағы жөндеу, реконструкциялау және салу бойынша 259 жоба іске асырылды. 

Ірі инфрақұрылымдық жобалардың ішінде Нұр-Сұлтан қаласындағы 7 мың көрерменге арналған жеңіл атлетикалық спорт кешенін атауға болады. Спорт кешені IAAF Халықаралық жеңіл атлетика федерациялары қауымдастығы тарапынан сертификаттаудан өтті, бұл ең жоғары деңгейдегі жарыстарды өткізуге мүмкіндік береді. Алматы облысында олимпиадалық даярлау базасының құрылысы жалғасуда. Мемлекет басшысының бастамасы бойынша Нұр-Сұлтан қаласындағы «Жекпе-жек» жекпе-жек сарайы аты аңызға айналған қазақстандық балуан, Олимпиада чемпионы Жақсылық Үшкемпіров атындағы Спорт сарайы болып өзгертілді.

2021 жылы «Жұмыспен қамту» жол картасы аясында еліміздің 13 өңірінде 68 спорт жобасын іске асыру көзделген. Дене шынықтыру мен бұқаралық спортты дамытудың 2020-2025 жылдарға арналған Кешенді жоспары (2020 жылғы 23 сәуір) бекітілді, оған сәйкес мектеп және студенттік спорт лигаларын құру, білім беру мекемелерінде қосымша спорт секцияларын ашу, мектептерді спорттық құрал-жабдықтармен қамтамасыз ету жоспарлануда. 

2020 жылғы 30 желтоқсанда бұқаралық спортты одан әрі дамытуды көздейтін дене шынықтыру және спорт мәселелері бойынша ҚР Заңы қабылданды. Атап айтқанда, дене шынықтыру даярлығының балалар-жасөспірімдер клубтарының және дәрігерлік-дене шынықтыру диспансерлерінің желісін кеңейту, дене шынықтыру және спорт бойынша сабақтан тыс секцияларды жүргізгені үшін мұғалімдерге базалық лауазымдық жалақыдан 100% мөлшерінде қосымша ақы енгізу, білім берудің барлық деңгейлеріндегі дене шынықтыру сабақтарында ұлттық спорт түрлері бойынша міндетті компонент енгізу жөніндегі нормалар енгізілді, Халықпен жұмыс істеу үшін спорт жөніндегі нұсқаушыларды штат бірліктерімен қамтамасыз ету көзделген.