ҚХА мүшелері: Қазақ тілі – ұлы мәдениет тілі

Қазақстан халқы Ассамблеясы – қызметі өмірдің барлық саласын қамтитын бірегей қоғамдық институт. Бүгінде Қазақстан халқы Ассамблеясы этносаралық қатынастардың жай-күйіне, оның ішінде мемлекеттік тілді және Қазақстан халқының басқа да тілдерін қолдану саласына мониторинг жүргізетін мультимәдени органға айналып отыр. Skifnews.kz ақпараттық порталы ҚХА мүшелерінің қазақ тілінің қолданысына қатысты пікірін назарларыңызға ұсынады.

ҚР Парламенті Сенатының депутаты Анатолий Башмаков өзің тұратын елдің тілін білуге деген ұмтылыс оған және оның халқына деген құрметтің белгісі екенін айтады. 

«Әрине, сіз бұл жедел процесс емес екенін түсіну керек, ол уақытты, белгілі бір ресурстарды инвестициялауды қажет етеді. Біз – қазақ емеспіз, соған қарамастан, халық бізді ыңғайсыз жағдайға қалдырмай жағдайымызды түсінеді, тіл үйренуге мүмкіндік беріп отыр. Кейбір елдердің тіл саясатында радикалды ұстанымдарының мысалы бар. Осындай түсіністік үшін алғыс ретінде біз қазақ тілін оқып, білуге міндеттіміз деп санаймын, - дейді ол.

Ал Шығыс Қазақстан облысы Кіші халықтар Ассамблеясының мүшесі Адалат Алахвердтің айтуынша, Әзірбайжан диаспорасы Қазақстанда өмір сүруге, мемлекеттік тілді үйренуге болатын және қажет екендігінің үлгісін көрсетіп отыр. 

«Әрбір қазақстандықтың бәсекеге қабілеттілігі мәселесі қазір бұрынғыдан да өзекті. Егер Мемлекет басшысы өз сөзінде атап өткендей, біздің балалар бірнеше тілде сөйлейтін болса, олар әлемдегі жаңа және прогрессивті барлық нәрсені оңай қабылдай алады, - дейді ол.  

Рауф Гареев, Алматы Татар мәдени орталығының төрағасы:
«Республиканың қалыптасуының бірінші кезеңі өтті. Жаңа кезеңде бәріміз үшін бірінші кезекте қазақ тілінің іс жүзінде мемлекеттік тілге айналуына қол жеткізу маңызды. Оны маңызды ұлттық бағдарлама бойынша зерделеу қажет, оған бюджет қаражатын бөлу қажет. Сондай-ақ, қазақ тілін оқытудың үздік жүйесін әзірлеуге конкурстар жариялауға болады.

Барлық қалалар мен ауылдарда мемлекеттік тіл курстары қызу әрі қызықты өтіп, театрларға, мұражайларға, концерттерге бару жорықтарымен сүйемелденуі тиіс. Мектептегі әр сабақты қазақ тіліндегі бесминуттық әңгімеден бастаған жөн. Ұлттық диаспоралар бұл үдерістен тыс қалмауы тиіс, олар өз ана тілдерін үйрену тәжірибесімен бөлісе алады. Республиканың жастары мемлекеттік тілді білу — олардың болашағы екенін түсінуі тиіс».

Фаина Свечинская, Павлодар қаласының еврей ҰМО төрағасы:
«Қазақстанда еврейлер барлық адамдармен тең дәрежеде өздерін еркін, тең сезінеді. Бұл туралы көп айтылады. Бірақ егер бұл бірлік, теңдік, бір-бірімізге құрметпен қарау болмаса, біз қалай өмір сүретініміз туралы ойланыңыз. Біздің бір шаңырақ астында бірге және тату өмір сүріп жатқанымыз мақтаныш пен қуаныш сезімін ұялатады».

Видади Салахов, «Хазар» ұлттық мәдени орталығының тең төрағасы:
«Ана тілін, мемлекеттік тілді үйрену, дамыту керек, оны сүю, қорғау, байыту қажет — бұл аксиома сияқты, бірақ біз бүгінде мұның кері жағын жиі байқаймыз. Елдегі барлық іс қағаздарын жүргізу осы уақытқа дейін мемлекеттік тілге аударылмаған. Қазақстанда көптеген ұлттар мен ұлыстардың өкілдері достық пен келісімде тату өмір сүріп келеді, олардың барлығы өздерінің ұлттық мәдениетінің дамуын қолдап, туған тілдерін білуі үшін жағдай жасалған. Олар өз белсенділігімен бүкіл қоғамға үлгі бола отырып, мемлекеттік тілді үйренудің өзіндік орталығына айналуы мүмкін. Тілді үйрену, оған терең бойлау Қазақстанда тұратын барлық ұлттардың бірігуіне ықпал етеді».