Ел Президенті Жолдауларында отбасы институтын қолдауға, көпбалалы отбасыларға көмек көрсетуге, әлеуметтік теңсіздікті азайтуға ерекше көңіл бөледі.
Қазіргі заманда қоғам дамуының қарқыны артып, технология мен ақпарат тасқынының әсері күшейген сайын, адамзаттың негізгі тірегі – отбасының рөлі де ерекше мәнге ие болуда. Отбасы – тек әлеуметтік институт емес, сонымен қатар ұлттың ұйытқысы, тәрбиенің алғашқы сатысы. Қазақстан үшін де отбасылық құндылықтарды сақтау мен нығайту – ұлттық қауіпсіздіктің, демографиялық өсудің, әрі қоғамдық тұрақтылықтың кепілі. Осы тұста Skifnews.kz ақпарат порталы отбасылық саясаттың мазмұнын, ана мен баланы қорғау шараларын, отбасылық құндылықтардың бүгінгі жай-күйін және гендерлік теңдіктің маңызын кешенді түрде талдамақ.
1. Қазақстандағы отбасылық саясат: бағыттар мен басымдықтар
Қазақстанда отбасылық саясат – мемлекет дамуының стратегиялық бағыттарының бірі. Ел Президенті Жолдауларында отбасы институтын қолдауға, көпбалалы отбасыларға көмек көрсетуге, әлеуметтік теңсіздікті азайтуға ерекше көңіл бөледі. «Қазақстан – 2050» стратегиясында отбасы мен неке институтын қолдау, ажырасу көрсеткішін азайту, ата-ана жауапкершілігін арттыру секілді мақсаттар айқындалған. Соңғы жылдары қабылданған «Бала құқығы туралы заң», «Отбасылық-тұрмыстық зорлық-зомбылықтың алдын алу туралы заң» сияқты құжаттар отбасылық саясаттың нақты жүзеге асуына жол ашты.
2. Отбасылық құндылықтар дегеніміз не?
Отбасылық құндылықтар дегеніміз – ғасырлар бойы қалыптасқан, ұрпақтан ұрпаққа берілетін рухани-мәдени негіздер. Оған: өзара сыйластық пен махаббат, жауапкершілік пен адалдық, ата-ана мен бала арасындағы байланыс, ұлттық тәрбие мен салт-дәстүрге құрмет. Дегенмен, қазіргі жаһандану дәуірінде бұл құндылықтар жаңа сын-қатерлерге ұшырап отыр. Мысалы, интернет пен әлеуметтік желілердің әсері, материалдық құндылықтардың алға шығуы, отбасы ішіндегі рөлдердің өзгеруі – қазақы отбасы моделі үшін жаңа сынақтар.
3. Ана мен баланы қорғау – мемлекет мызғымастығының негізі
Ана мен баланы қорғау – мемлекет тарапынан үлкен жауапкершілік пен қолдауды қажет ететін сала. Бұл бағытта Қазақстанда келесі жүйелі шаралар жүзеге асуда:
Демографиялық саясатты қолдау: «Ана мен бала денсаулығын сақтау» бағдарламасы аясында перинаталдық орталықтар ашылып, медициналық қызмет сапасы арттырылды. Көпбалалы аналарға жеңілдіктер: «Алтын алқа», «Күміс алқа» иегерлеріне әлеуметтік қолдау, тұрғын үй кезегі, жеңілдетілген несие. Бала тәрбиесіне жағдай жасау: балабақша мен мектепке дейінгі мекемелер желісін кеңейту, «Балапан» бағдарламасы арқылы мектепке дейінгі қамтуды арттыру. Ана капиталын енгізу мәселесі соңғы уақытта қоғамда кең талқылануда. Бұл аналарға тікелей қаржылық қолдау ғана емес, болашақ ұрпаққа инвестиция ретінде қарастырылады.4. Демографиялық саясат және оның отбасымен байланысы
Қазақстан халқының саны соңғы жылдары тұрақты өсіп келеді. Алайда кейбір аймақтарда туу көрсеткішінің төмендеуі, урбанизация, миграция мәселелері – демографиялық саясаттың өзекті мәселелері бар. Демографиялық өсімге әсер ететін негізгі факторлар: Жастардың отбасын кеш құруы; Ажырасу көрсеткішінің жоғары болуы; Тұрғын үйдің қолжетімсіздігі; Әйелдердің экономикалық дербестігінің артуы. Демек, отбасылық саясат пен демография – өзара тығыз байланысты ұғымдар. Тек материалдық қолдау емес, жастарға рухани, психологиялық тұрғыдан да дайындық қажет.
5.Гендерлік теңдік пен отбасындағы рөлдер
Кейде гендерлік теңдік ұғымы қоғамда дұрыс түсінікке ие бола алмай жатады. Бұл әйелдің еркекпен бәсекелесуі немесе дәстүрлі рөлдерден бас тартуы емес. Нағыз гендерлік теңдік – әйелдің таңдау құқығы, ер адамның отбасындағы қатысу белсенділігі, екеуінің де тең мүмкіндіктерге ие болуы. Қазақстанда Гендерлік саясат тұжырымдамасы қабылданған. Әйелдердің еңбек нарығында, саясатта, ғылымда тең өкілдікке ие болуы – мемлекеттің тұрақтылығы мен дамуына тікелей әсер етеді. Сонымен қатар, ер адамдардың бала тәрбиесіне белсенді араласуы – отбасының үйлесімділігін арттырады.
Отбасылық құндылықтарды нығайту, ана мен баланы қорғау – бұл жай ғана әлеуметтік саясат емес, бұл елдің болашағына жасалатын инвестиция. Әрбір бала бақытты отбасында өссе, әр ана өзін қауіпсіз әрі қамқорлықта сезінсе, қоғам әлдеқайда әділетті әрі тұрақты болмақ. Қазақстанның алға жылжуы да осы қарапайым, бірақ аса маңызды негіздерге сүйенеді.