Құжатта азаматтардың «ұмытылу құқығы» көзделген.
Мәжілісте Қазақстанның Цифрлық кодексі жобасы қаралып жатыр, деп хабарлайды Skifnews.kz ақпарат порталы.
Құжатта азаматтардың «ұмытылу құқығы» көзделген. Депутаттар қазақстандықтар өздерінің деректерін мемлекеттік базалар мен жекеменшік құрылымдардан толықтай өшіре ала ма деген сұрақ қойды. Цифрлық кодекс жобасын талқылау барысында Мәжіліс депутаты Наталья Дементьева бұл құжатта алғаш рет адамның цифрлық құқықтары қарастырылғанын атап өтті. Сол құқықтардың бірі – цифрлық ұмытылу құқығы, яғни азаматтың өз деректерін түрлі базалардан жою мүмкіндігі. Депутат нақтылай сұрап, мемлекеттік және жеке платформалар арасында деректер үнемі алмасып, көбейіп отыратын жағдайда бұл құқықты іс жүзінде жүзеге асыру мүмкін бе деп қызығушылық танытты. Ол мемлекеттік базалар мен жеке сервистерден деректерді қалай жоюға болатынын сұрады. Кодекс жобасының авторларының бірі, Мәжіліс депутаты Екатерина Смышляева толық ұмытылу құқығын цифрлық ортада толығымен іске асыру техникалық тұрғыдан мүмкін еместігін айтты. Оның сөзінше, адамның барлық цифрлық ізіне қол жеткізіп, оны түгел жою мүмкін емес. Дегенмен, дербес деректер туралы заңда бұл құқықтың кейбір тетіктері бар, ал жаңа кодексте осының бәрі жүйеленіп, бір құжатқа біріктіріледі.
«Ұмытылу құқығы деректерді толық жоюды қамтуы мүмкін, бірақ бұл ең күрделі техникалық операция саналады. Сондай-ақ ол анонимдендіруді – яғни қолданушыны анықтауға мүмкіндік беретін мәліметтерді өшіруді және деректер айналымын тоқтатуды да қамтиды. Практикада ең жиі орындалатын талап – бұл деректерге қолжетімділікті тоқтату. Мұны іс жүзінде жүзеге асыруға болады», – деді депутат Смышляева.
Оның айтуынша, ұмытылу құқығы заң бойынша мемлекет сақтауға міндетті кейбір деректерге қолданылмайды. Мысалы, бұл — құқықбұзушылықтар мен қылмыстарды тергеуге қатысты ақпарат. Сондай-ақ бұл қоғамдық мүддеге әсер ететін деректерге де таралмайды.
«Осы санаттағы деректерден өзге азаматтар өз мәліметтерін жоюды немесе оларға қолжетімділікті шектеуді талап ете алады», – деді Смышляева.
Бұған дейін ҚР Бас прокуратурасы Gmail пайдаланушыларының деректеріне қатысты ірі ауқымды ақпараттық ағым (бұзу) туралы хабарлаған болатын. 2,5 миллиардқа жуық аккаунтқа әсер еткен бұл оқиға кезінде ShinyHunters атты хакерлік топ Google қызметкерін әлеуметтік инженерия әдісі арқылы алдап, мәліметтерге қол жеткізгені анықталған.
