$ 443.35 € 475.54 ₽ 4.82
Бүгінде бірде-бір ресми агенттік браконьерліктің кесірінен мемлекеттің табиғаты мен экономикасына келтірілген зиянның шамамен дәлелді санын атай алмайды. Табиғат қорғау органдары да, табиғи ресурстарды қорғау мен пайдалануды мемлекеттік бақылау және қадағалауды жүзеге асыратын басқа да органдар, аң аулауды пайдаланушылар да бекітілген аумақтарда жабайы аңдарды, құстар мен балықтарды заңсыз аулаудан келтірілген залалдың нақты санын көрсеткісі келмейді.
Көбінесе, жыртқыш аң-құс санының азаю салдарын қасқырларға, мелиорацияға, химизацияға, ауыл шаруашылығы интенсификациясына, жолда көлік қағып кетуі мүмкін деген болжамдарға арта салады. Бірақ адамның браконьерлік әрекетінен болатын шығындар туралы нақты есеп жоқ.
Дегенмен, Қазақстанда ақбөкендерді аулау, жануарлар дүниесін қорғау жөніндегі мемлекеттік инспекторлардың өміріне қол сұғушылық үшін жауапкершілік бар, деп жазады Skifnews.kz.
Қазақстанда браконьерлік әрекет жасағандар заң бойынша қатаң жазаланады, бірақ бұл туралы екінің бірі біле бермейді. Сондықтан болар, қанжығасы майланғандар аңшылықтың қызығына түсіп, Қызыл кітапқа енген жануарларды да аямайды. Бұл әрекетпен күресу үшін Қазақстан ІІМ браконьерлер қызметінің жолын кесу бойынша тұрақты түрде жедел-алдын алу іс-шараларын жүргізіп тұрады.
Осындай тұрақты қорғау шараларының арқасында 2021 жылғы есеп бойынша киіктердің саны 842 мыңға жетті. Жануарлардың сирек кездесетін және жойылып бара жатқан түрлерін, оның ішінде киіктерді қорғау жалпы ауданы 123 млн га болатын 12 облыстың аумағында жүзеге асырылады, онда 430 инспектор және жүріп өту мүмкіндігі жоғары 152 автокөлік құралы жұмыс істейді.
Киіктерді қорғаймыз деп үш бірдей инспектор қаза тапқан 2019 жылғы қайғылы оқиғаларға байланысты Мемлекет басшысы браконьерлікпен күрес бойынша түбегейлі және шұғыл шаралар қабылдауға тапсырма берген болатын.
Заңсыз балық аулау
Қазақстан Қылмыстық кодексінің 13-тарауы табиғи ресурстарды заңсыз пайдалану бөліміне арналған. 335-бапқа сәйкес аңшылықта тыйым салынған заттар мен құралдарды пайдалану яғни, жарылғыш заттарды, химиялық реагенттерді, электр тогын және т.б. балықтардың, су жануарлары мен өсімдіктердің жаппай жойылуына әкелетін барлық нәрсені қолдану балықты және басқа да су жануарларының ресурстарын немесе өсімдіктерін заңсыз дайындау болып саналады.
Мұндай бұзушылық үшін айыппұл көлемі: 3 000 АЕК дейін – 8 334 000 теңге, немесе сол сомаға түзеу жұмыстары, не 800 сағат қоғамдық жұмыс немесе үш жылға дейін бас бостандығынан айыру көзделген. Бұл ретте мүлік тәркіленеді және бес жылға дейін аң аулауға және кейбір еңбек лауазымдарына тыйым салынады. Ал сирек кездесетін және тыйым салынған түрлерге заңсыз балық аулағаны үшін айыппұл екі есе өседі – 6 000 АЕК немесе 16 668 000 теңге. Сондай-ақ, қамау мерзімі алты жыл болады.
Заңсыз аң аулау
Жануарларды заңсыз аулағаны үшін жаза түрі: 8 334 000 теңге және балық аулау кезіндегідей басқа да салдарлар. Тыйым салынған жерлерде немесе тыйым салынған түрлерде аң аулау кезінде айыппұл 6 000 АЕК – 16 668 000 теңгені құрайды. Бұл жағдайда адам 3-6 жылға бас бостандығынан айырылуы мүмкін. Заңсыз аң аулауға жататын әдістерге мыналар жатады:
• көлік құралдарын пайдалану – АТ және мініс көлігі, қайықтар, Мотоциклдер, квадроциклдер, машиналар және тіпті авиатехника;
• аң аулау құралдары – пневматикалық қарудан лақтыратын және суық қаруға дейінгі барлық түрлері, сондай-ақ аңшылық құстар мен иттерді пайдалану.
Сондай-ақ, жануарлар мен өсімдіктердің қорғалатын түрлерінің бөліктерін сату, сатып алу, сақтау немесе пайдалану да қылмыстық жауапкершілікке әкеп соқтыратынын атап өткен жөн. Мұндай бұзушылықтар үшін 3 000 АЕК (8 334 000 теңге) дейін төлеуге тура келеді. Сондықтан қорғалатын түрлердің қауіпсіздігін қамтамасыз ету ету қажет.
Браконьерлік – күрделі әлеуметтік-экономикалық проблема. Қазіргі уақытта браконьерлікпен күрес қоғамда болып жатқан жаңа процестерге және қоғам алдында тұрған міндеттерге сәйкес жаңа серпін алуы керек.
