Ұлттық банк мөлшерлемені төмендетті: сарапшылар қаржы нарығында қандай өзгерістер болатынын айтты?

Ұлттық банк базалық мөлшерлемені жылдық 14,75 пайызда сақтау туралы шешім қабылдады. Биыл ақпан-наурыз айларында жылдық инфляция төмендеген. Алайда сыртқы инфляциялық жағдай бейтарап түрде қалыптасуда. Әлемдік нарықтарда астық бағасы төмендеп келеді. Ішкі экономикада орнықты ішкі сұранысқа және тұрақтанбаған инфляциялық болжамға байланысты инфляциялық қысым бар, деп хабарлайды Skifnews.kz ақпарат порталы.

«Инфляция бойынша бес пайыздық мақсатқа жету үшін ұстамды қатаң ақша-кредит шарттарын сақтау қажет. Қазіргі жағдайда ақша-кредит саясатын жеңілдетуге арналған кеңістік әлі де шектеулі. Оның қалыптасуы инфляцияның орнықты бөлігінің тұрақты түрде баяулауына байлынысты», – деп мәлімдеді Ұлттық банк.

Жылдық инфляция наурыз айында 9,1% төмендеді. Ауытқу құбылысы тұрғын үй-коммуналдық қызметтер бағасының мейлінше тез өсу әсерінен болып отыр. Ұстамды қатаң ақша-несие саясаты мен астықтың әлемдік бағасының төмендеуі инфляцияның төмендеуіне әкелді. Ал айлық инфляция наурызда 0,7% баяулады.

Ұлттық банктің хабарлауынша, сыртқы ақша-несие жағдайлары қатаң қалпында қалып отыр. 2024-2025 жылдары АҚШ ФРЖ мөлшерлемелерді мейлінше ұстамды түрде төмендетеді деген болжам бар. ЕОБ 2024 жылы экономикалық өсім мейлінше әлсіз болады дегенге қарамастан, инфляция орта мерзімді нысанаға қайтарылғанша тежеуіш ақша-несие шарттарын сақтауды жоспарлап отыр.

Банк дерегінше, проинфляциялық тәуекелдер реттелетін бағалардағы реформалар, Қазақстандағы су тасқынының салдары, сондай-ақ оларды жою үшін қажет шығынның белгісіз болуына байланысты. Ал ақша-кредит саясаты комитетінің базалық мөлшерлеме бойынша кезекті жоспарлы шешімі 31 мамырда 12:00-де жарияланады.

Хош. Сонымен, Ұлттық банк базалық мөлшерлемені төмендетті. Осыған байланысты сарапшылар қаржы нарығында қандай өзгерістер болуы мүмкін екенін айтты.

Фото: Pixabay

«Азық-түлік тауарларының әлемдік бағасының төмендеуі және орталық банктердің қысқарту саясаты аясында сыртқы инфляциялық процестер қолайлы дамуды жалғастыруда. «Фискалды ынталандырумен қолдау тапқан тұрақты ішкі сұраныс, сондай-ақ инфляциялық инфляциялық күтулердің жоғарылауы мен тұрақсыздығы есебінен ішкі экономикада инфляциялық қысым сақталады», – деді реттеуші органның баспасөз қызметінен.

Инфляцияның оң көрсеткіштері 

Қаржы кеңесшісі Расул Рысмамбетовтің айтуынша, мөлшерлеменің 0,5%-ға төмендеуі Ұлттық банк сарапшылары қазіргі уақытта үлкен проблеманы көріп тұрған жоқ дегенді білдіреді. Ұлттық банк пен Үкімет биыл инфляцияның төмен болуын күтетін шығар.

«Қазіргі уақытта ең бастысы – мемлекеттік шығындарға алданып қалмау. Өзіміз білетіндей, ақшаны ең көп тұтынушы – мемлекет және ол кейбір ірі мемлекеттік жобаларға бюджеттен қаржы бөлуді ұнатады. Оған әртүрлі әлеуметтік төлемдер кіреді, әрине, бұл – жақсы саясат. Дегенмен, біз биыл «Балаларға арналған ұлттық қор» бағдарламасының іске қосылып жатқанын ұмытпаймыз, онда биыл қордың инвестициялық кірісінің жартысы шоттарға бөлінеді, – деді Расул Рысмамбетов.

Сарапшы мұндай жағдайда теңгені көп басып шығармау керек, теңгенің құлдырауына жол бермеу үшін шығындарды қайта құрылымдауға тырысу керек деп санайды. Өйткені валюта бағамының күрт әлсіреуі – инфляцияның өсуіне әкелуі мүмкін.

Несиелер мен депозиттер бойынша пайыздық мөлшерлемелер төмендетілді

Қаржыгер әзірге базалық мөлшерлемеден кейін депозиттер мен несиелер бойынша мөлшерлеме төмендейтінін айтты. Сонымен қатар, мөлшерлемені төмендетудің кейбір нақты нәтижелері жуырда байқалуы мүмкін.

«Бұл үрдіс қазіргі уақытта көтерілген базалық мөлшерлемемен бірге нақты мөлшерлемені оң нәтижеге әкеледі және ұлттық валютадағы құралдарға қызығушылықты айтарлықтай арттырады. Ұзақ мерзімді негізде нақты мөлшерлеменің күшті дифференциалын сақтау экономиканы несиелендіруге қарағанда, жинақ портфелі банктерді шамадан тыс ынталандыруы мүмкін», – қаржы сарапшысы Жаннұр Ашығали.

Сарапшы қазіргі уақытта реттеушінің саясатын баяу және мұқият жеңілдету тенденциясы бар екенін айтты. Өйткені экономикадағы жағдайлар тиісті түзетулер енгізуге мүмкіндік береді. Сонымен қатар инфляцияның соңғы статистикасы да ақша-несие жағдайын біршама жеңілдетуге мүмкіндік береді.

«Alpari» сарапшысы Анна Бодрова да мөлшерлеменің төмендеуін инфляцияның оң динамикасымен байланыстырады.

«Бұл жерде әлі жарқын және әсерлі жеңістер жоқ, бірақ инфляциялық қысымның төмендеуі айқын көрінеді. Бұл Орталық банктің шешім қабылдаудағы басты дәлелі болады», – Анна Бодрова

Сарапшы ставкаларды төмендету әрқашан ішкі жағдайдың жақсаруы және бизнес-климатты тұрақтандыруды білдіретінін атап өтті. Мұндай шешімді кәсіпорындар мен тұрғындар оң қабылдайды.

Қазақстан қаржыгерлері қауымдастығы талдау орталығы базалық мөлшерлеменің төмендеуі депозит мөлшерлемесіне әсер етіп, теңгедегі жинақ ақшаға кедергі келтіретінін атап өтті. Сонымен қатар, қаржыландыру шығындарының азаюына байланысты тәуекелдер деңгейін ескере отырып, несие мөлшерлемесінің біршама төмендеуін күтуге болады.

Сарапшы ставкаларды төмендету әрқашан ішкі жағдайдың жақсаруы және бизнес-климатты тұрақтандыруды білдіретінін атап өтті. Мұндай шешімді кәсіпорындар мен тұрғындар оң қабылдайды.

«Қазақстан қаржыгерлері қауымдастығы» талдау орталығы «базалық мөлшерлеменің төмендеуі – депозит мөлшерлемесіне әсер етіп, теңгедегі жинақ ақшаға кедергі келтіреді» деп отыр. Сонымен қатар қаржыландыру шығындарының азаюына байланысты тәуекелдер деңгейін ескере отырып, несие мөлшерлемесінің біршама төмендеуін күтуге болады.

Базалық мөлшерлеме бойынша одан әрі шешім қабылдау, Ұлттық банк дерегінше, инфляцияның нақты динамикасының оның болжамды траекториясына сәйкестігіне байланысты болады. Ұлттық банктің баспасөз қызметі хабарлағандай, инфляцияның 5%-дық мақсатты көрсеткішіне қол жеткізу үшін қалыпты қатаң ақша-кредит шарттарын сақтау қажет. Экономикалық күйзеліс болмаған жағдайда үзілістерді алып тастамай, базалық мөлшерлеменің біртіндеп төмендеуі жалғасатыны атап өтілді. Дегенмен, құлдырау циклі ұзақ болуы мүмкін.