Сенат қазақ тілінің мерейін көтеретін заңды қабылдаудан бас тартты

Сенат депутаттары көрнекі ақпарат және діни қызмет мәселелері жөніндегі заң жобасына түзетулер енгізіп, оны мәжіліске қайтарды.

Заңға енгізілген түзетулер көрсеткіштер мен жарнамалық маңдайшаларда негізінен қазақ тілін пайдалану қажеттілігін болжайды.

Бұл талап тарихи қалыптасқан қазақша атауларда қолданылатын әкімшілік-аумақтық бірліктері, елді мекендердің құрамдас бөліктері, сондай-ақ басқа да физикалық-географиялық нысандар мемлекеттік тілде болады.

Осы талап мемлекеттік емес ұйымдардың қазақ тілінде, ал қажет болған жағдайда орыс немесе басқа тілдерде ұсынылуға тиіс бланкілер мен маңдайшаларға да қолданылады.

– Заң жобасы деректемелер мен көрнекі ақпаратты орналастыру мәселелері бойынша Қазақстанның заңнамасын жетілдіру мақсатында, мәтіндердің орфографиясы мен теңтүпнұсқалы аудармасы нормаларын және Қазақстанның дін саласындағы заңнамасын сақтау бойынша талаптарды белгілеу арқылы әзірленді, – деді сенаттың жалпы отырысында білім және ғылым министрі Асхат Аймағамбетов.

Заң жобасында «Халық денсаулығы және денсаулық сақтау жүйесі туралы», «Қазақстан Республикасындағы тіл туралы», «Қазақстан Республикасындағы көлік туралы», «Теміржол көлігі туралы», «Автомобиль көлігі туралы», «Жарнама туралы», «Сауда қызметін реттеу туралы», «Байланыс туралы», «Ішкі су көлігі туралы», «Машиналар мен жабдықтардың қауіпсіздігі туралы», «Ойыншықтардың қауіпсіздігі туралы», «Тұтынушылардың құқықтарын қорғау туралы», «Қазақстан Республикасының әуе кеңістігін пайдалану және авиация қызметі туралы», «Діни қызмет және діни бірлестіктер туралы», «Тұрғын үй құрылысына үлестік қатысу туралы», «Пошта туралы» және «Кинематография туралы» кодекстеріне заңдарға өзгерістер мен толықтырулар енгізу керек.

Әзірлеушілердің пікірінше, заң жобасын қабылдау көрнекі ақпараттың дұрыс ресімделмеуіне және түпнұсқалы емес аударылуына байланысты әлеуметтік шиеленісті болдырмауға ықпал етеді. Сондай-ақ конфессия-аралық өзара іс-қимыл, дін мәселелерінде жеке және заңды тұлғалардың құқықтарын сақтау үшін қолайлы жағдайлар жасайды.

Заң жобасымен жұмыс барысында сенаторлар діни қызмет бағыты бойынша түзетулер енгізді. Атап айтқанда, мағыналық және құқықтық жүктеменің болмауына байланысты «діни мазмұндағы ақпараттық материал» ұғымынан «мәтіндік сілтемелерді қоса алғанда» деген сөздер алынып тасталды. Азаматтық құқықтар тек жеке тұлғаларға қатысты қолданылатындықтан, дінге деген көзқарасқа байланысты заңды тұлғалардың азаматтық құқықтарын қорғауға қатысты норма алынып тасталады.

Сенаторлар сондай-ақ ғибадат үйлерінен тыс жерлерде діни іс-шаралар өткізу туралы хабардар ету тәртібін айқындайтын заң жобасының 7-1 бабына нақтылау сипатындағы өзгерістер енгізді.

Егер мәжіліс сенаттың түзетулерімен келіскен жағдайда, заң жобасын парламент қабылдаған болып есептеледі және президентке қол қоюға жіберіледі.